Μόνιμα χαμένοι πριν και μετά το εμπάργκο

Τα μέτρα που ανακοινώνουν κυβέρνηση και ΕΕ αφορούν τη στήριξη των εξαγωγέων

Π

Μέχρι σήμερα, ένα μήνα μετά το εμπάργκο, οι παραγωγοί 

δεν έχουν δει και δεν έχουν ακούσει το παραμικρό 

για το αν, πώς και πότε θα αποζημιωθούν για τις συνέπειες

ροαναγγέλλοντας τις αποφάσεις του Συμβουλίου υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, που έγινε προχτές, η Κομισιόν ανακοίνωσε στις αρχές της βδομάδας τη χορήγηση από το 2015 «πρόσθετης ευρωπαϊκής χρηματοδότηση ύψους 30 εκατ. ευρώ για προγράμματα προώθησης, πέραν των 60 εκατ. ευρώ που προβλέπονται ετησίως στον προϋπολογισμό της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (...) με στόχο την άμβλυνση των επιπτώσεων των ρωσικών μέτρων κατά ορισμένων γεωργικών προϊόντων της ΕΕ».

Στο σχετικό δελτίο Τύπου, ο Ευρωπαίος Επίτροπος για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη διευκρίνιζε ότι: «Τα προγράμματα προώθησης (...) βοηθούν τους παραγωγούς να βρουν νέες διεξόδους πώλησης εντός και εκτός της ΕΕ (...) Καλώ με έμφαση τις γεωργικές οργανώσεις να αξιοποιήσουν στο έπακρο την ευκαιρία αυτή και να υποβάλουν φιλόδοξα προγράμματα προώθησης μέσα στις επόμενες εβδομάδες».

Είναι φανερό ότι τα χρήματα αυτά δεν προορίζονται για τους φτωχούς και μεσαίους παραγωγούς, αλλά για τις μεγάλες επιχειρήσεις, που συγκεντρώνουν την παραγωγή και τη διοχετεύουν στην αγορά του εσωτερικού και του εξωτερικού. Από αυτές, ορισμένες είναι συνεταιριστικές. Λειτουργούν όμως με καθαρά επιχειρηματικά κριτήρια και γι' αυτό δεν μπορούν να διασφαλίσουν τα συμφέροντα των μικρών και μεσαίων παραγωγών.

Σ' αυτές τις επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν ήδη συγκεντρώσει τη σοδειά των ροδακινοπαραγωγών, απευθύνονται η Κομισιόν και η κυβέρνηση και τους λένε ότι θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να περιοριστεί η χασούρα τους από το ρώσικο εμπάργκο. Οι ίδιοι, βέβαια, οι εξαγωγείς, δεν έχουν δώσει ούτε ένα ευρώ στους ροδακινοπαραγωγούς και τους έχουν «στο περίμενε», τόσο για την εκτίμηση, όσο και για την πληρωμή της σοδειάς που τους παρέδωσαν. Δηλαδή, έδωσαν την παραγωγή τους με «λευκή τιμή», περιμένοντας αργότερα να γίνει η εκτίμηση.

Οι εξαγωγείς κάνουν "παιχνίδι"

Από την πλευρά τους, οι εξαγωγείς παίζουν με μαστοριά το «παιχνίδι» του εκβιασμού προς τους παραγωγούς, που φοβούνται μην τους μείνει η σοδειά στα χέρια, αλλά και των πιέσεων προς την κυβέρνηση, προκειμένου να αποσπάσουν μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα των όποιων ενισχύσεων αποφασίσει η ΕΕ. Χαρακτηριστικά γι' αυτό είναι τα στοιχεία, που παρουσίασε στις 3 Σεπτέμβρη ο Σύνδεσμος Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών. Τα στοιχεία αφορούν την πορεία των εξαγωγών ροδάκινων και νεκταρινιών μέχρι τις 31/8/2014.

Σύμφωνα με αυτά, οι εξαγωγές προς όλους τους προορισμούς, από 116.814 τόνους στις 8/8, αυξήθηκαν σε 141.541 τόνους στις 31/8, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η εξαγωγική περίοδος. Δηλαδή, από 8/8 μέχρι 31/8 έγιναν εξαγωγές 24.727 τόνων. Ωστόσο, συγκρίνοντας τις εξαγωγές με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 (εξαιρούν σκόπιμα το 2013 γιατί η παραγωγή ήταν μικρότερη λόγω καταστροφών από παγετό και χαλαζόπτωση), οι μεγαλοεξαγωγείς ισχυρίζονται ότι φέτος «λείπουν» οι ποσότητες που θα εξάγονταν προς Ρωσία, ύψους 11.000 - 15.000 τόνους για τον Αύγουστο και 7.000 - 8.000 τόνους για τον Σεπτέμβρη.

Μαζί με άλλες «απώλειες», καταλήγουν ότι η χασούρα τους για φέτος, σε σχέση με το 2012, φτάνει τα 32 εκ. ευρώ και στη βάση αυτή παζαρεύουν τις όποιες ενισχύσεις με την κυβέρνηση και την ΕΕ. Στην πραγματικότητα, εξαγωγές συνεχίζουν να γίνονται, ανεξάρτητα αν τα φρούτα καταλήγουν στη Ρωσία και μέσω ποιας οδού. Μόνο την τελευταία βδομάδα (30/8 - 5/9), σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Στατιστικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, από την Ελλάδα έγιναν εξαγωγές 99.784 τόνων ροδάκινου (26.180 πέρυσι) και 43.616 τόνων νεκταρινιών (9.046 το 2013).

Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της ΠΑΣΕΓΕΣ, οι εξαγωγές σε ροδάκινα και νεκταρίνια ακολούθησαν την εξής πορεία τα έτη 2011, 2012 και 2013 (σε τόνους κάθε χρόνο): 112.351, 109.655 και 112.000 αντίστοιχα. Κι αυτό όταν φέτος, χωρίς να έχει τελειώσει η εξαγωγική περίοδος για τα συγκεκριμένα προϊόντα, οι ίδιοι οι εξαγωγείς μιλούν για εξαγωγές 141.541 τόνων! Δηλαδή, οι εξαγωγές εμφανίζονται αυξημένες χρόνο με το χρόνο, ακόμα και φέτος, που προέκυψε το ρώσικο εμπάργκο.

Δεν υπάρχει, βέβαια, καμιά αμφιβολία ότι οι εγχώριοι επιχειρηματικοί όμιλοι έχουν να ανταγωνιστούν άλλα μεγαθήρια στα κράτη - μέλη της ΕΕ, για τα οποία η Ευρωένωση αποδείχθηκε πιο «γαλαντόμα» μετά την έναρξη του εμπάργκο από τη Ρωσία: Στην πρώτη δέσμη από το Ταμείο Κρίσεων των 420 εκατ. ευρώ, κάλυψε με 125 εκατ. ευρώ τους μεγάλους προμηθευτές της ρωσικής αγοράς με οπωροκηπευτικά, δηλαδή τα μεγάλα τραστ από Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, κ.λπ.

"Ομαλοποίηση" της αγοράς, αλλά για ποιον;

Η ανακοίνωση της Κομισιόν για τα επιπλέον 30 εκ. ευρώ σε προωθητικές ενέργειες, αξιοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη από τον αναπληρωτή υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, στην απάντηση που έδωσε σε Επίκαιρη Ερώτηση του ΚΚΕ.

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, ο Π. Κουκουλόπουλος διεκδίκησε τα εύσημα από τους παραγωγούς για τις πρωτοβουλίες που πήρε η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες από το ρώσικο εμπάργκο. Ισχυρίστηκε, μάλιστα, ότι χάρη σ' αυτές τις πρωτοβουλίες, «αυτή τη στιγμή η αγορά έχει ομαλοποιηθεί σχεδόν πλήρως σε ό,τι αφορά το ροδάκινο. Δηλαδή, ό,τι ποσότητες υπάρχουν αδιάθετες, διατίθενται σε τιμές ιδιαίτερα ικανοποιητικές»!

Τα στοιχεία που έχει δημοσιεύσει κατά καιρούς ο «Ριζοσπάστης» και αυτά που βλέπουν τώρα το φως της δημοσιότητας, φτιάχνουν άλλη εικόνα. Το δράμα για τους ροδακινοπαραγωγούς της Πέλλας, της Ημαθίας και άλλων περιοχών, δεν ξεκίνησε στις 6 Αυγούστου, όταν η ρώσικη κυβέρνηση ανακοίνωσε το εμπάργκο, σαν αντίμετρο στις κυρώσεις των ΗΠΑ - ΕΕ για τη μεταξύ τους διαμάχη στο ζήτημα της Ουκρανίας.

Είχε προηγηθεί η κακοκαιρία, που κατέστρεψε μέρος της σοδειάς τους. Γι' αυτήν την καταστροφή, δεν πρόκειται να αποζημιωθούν από τον ΕΛΓΑ, που σημαίνει μειωμένο εισόδημα με το «καλημέρα». Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις, οι ροδακινοπαραγωγοί, παραμένουν απλήρωτοι για την περσινή σοδειά, όταν το κόστος της παραγωγής αυξάνεται χρόνο με το χρόνο.

Για φέτος, ακόμα και πριν το εμπάργκο, οι τιμές παραγωγού από εμπόρους - εξαγωγείς ήταν και παραμένουν εξευτελιστικές. Χαρακτηριστικά, στις πρώιμες ποικιλίες ροδάκινων και νεκταρινιών, από τις περσινές τιμές των 0,70 - 0,80 ευρώ/κιλό, φέτος υπήρξε ελεύθερη πτώση στα 0,25 - 0,40 ευρώ/κιλό. Στα ροδάκινα - νεκταρίνια οι μετριοπαθείς υπολογισμοί ανεβάζουν το κόστος παραγωγής σε πάνω από 0,20 ευρώ/κιλό, τη στιγμή που οι εμπορικές τιμές στο μεγαλύτερο διάστημα του καλοκαιριού δεν ξεπέρασαν τα 0,15 - 0,20 ευρώ/κιλό.

Απροστάτευτοι οι παραγωγοί

Μέχρι σήμερα, ένα μήνα μετά το εμπάργκο, οι παραγωγοί δεν έχουν δει και δεν έχουν ακούσει το παραμικρό για το αν, πώς και πότε θα αποζημιωθούν για τις συνέπειες. Αντίθετα, έχουν χορτάσει από παχυλές υποσχέσεις και από το αράδιασμα αριθμών, που ελάχιστα έως καθόλου αφορούν τη δική τους επιβίωση, την ικανότητά τους να παραγάγουν και του χρόνου.

Για παράδειγμα, η ΕΕ αποφάσισε να διαθέσει συνολικά 30 εκατ. ευρώ για Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και Ελλάδα ως αποζημίωση για τα προϊόντα που έπληξε το εμπάργκο. Ωστόσο, μόνο στην Ελλάδα και μόνο για τους ροδακινοπαραγωγούς, η ζημιά αφορά σε 60.000 τόνους, με αξία πάνω από 40 εκατ. ευρώ! Αντί αυτών, στον επιμερισμό της η ενίσχυση ζήτημα είναι αν θα φτάσει τα 2,5 - 3 εκατ. ευρώ για την ελληνική παραγωγή.

Περίπου 317.000 ευρώ επιπλέον είναι τα λεφτά που αναλογούν στην Ελλάδα για τις λεγόμενες «προωθητικές ενέργειες» από το πρώτο πακέτο και αφορούν κυρίως τους εξαγωγείς. Το 2015 θα προστεθούν άλλα 3 εκ. ευρώ για τον ίδιο λόγο. Στο σύνολο, ούτε 6,5 εκ. ευρώ, από τα οποία κανένας δεν εγγυάται ότι έστω και ένα σεντ θα καταλήξει στους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς!

Να λοιπόν τι σημαίνει «ομαλοποίηση της αγοράς» και «αξιοποίηση του ευρωπαϊκού πλαισίου», σύμφωνα με την κυβέρνηση. Οι παραγωγοί παραμένουν απροστάτευτοι, οι εξαγωγές αυξάνονται για τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι τιμές παραγωγού συνεχίζουν την ελεύθερη πτώση και η τιμή των ροδάκινων στο ράφι για τη λαϊκή οικογένεια παρέμεινε το μεγαλύτερο διάστημα στο 1,5 - 2 ευρώ/κιλό.

Σημειώνουμε ότι η Ελλάδα κατατάσσεται 11η μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών που επηρεάστηκαν από τη ρωσική απαγόρευση: Οι συνολικές εξαγωγές προς τη Ρωσία ανέρχονται σε 158 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα 114 εκ. ευρώ αντιστοιχούν σε προϊόντα που υπόκεινται σε ρωσικούς περιορισμούς. Ειδικά στον τομέα των φρούτων, οι ελληνικές εξαγωγές προς τις αγορές της Ρωσίας, ανέρχονται σε 108 εκ. ευρώ και κατατάσσουν την Ελλάδα στην 5η θέση πανευρωπαϊκά.

Χρειάζεται άλλη εξουσία

Είναι φανερό ότι τόσο πριν, όσο και μετά την κρίση που προέκυψε με το ρώσικο εμπάργκο, οι χαμένοι (μικροί και μεσαίοι ροδακινοπαραγωγοί) και οι κερδισμένοι (μεγαλοεξαγωγείς) παραμένουν ίδιοι. Οι πρώτοι θα συνεχίσουν να δέχονται τις συνέπειες από τις εξευτελιστικές τιμές παραγωγού, την ΚΑΠ, την αύξηση του κόστους παραγωγής. Οι δεύτεροι θα συνεχίσουν τις πιέσεις για να μειώσουν τη φετινή χασούρα, παρουσιάζοντας μάλιστα τις ευρωπαϊκές ενισχύσεις σαν προαπαιτούμενο για να πληρώσουν τα όποια ψίχουλα στους παραγωγούς.

Πέρα από τα μέτρα που μπορούν και πρέπει να διεκδικήσουν από την κυβέρνηση οι μικροπαραγωγοί, για να αμβλύνουν τις συνέπειες από το εμπάργκο και τις φυσικές καταστροφές που προηγήθηκαν, συμφέρον τους είναι να σκεφτούν ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι τελείως διαφορετικά, αν η αγροτική παραγωγή και συνολικά η οικονομία δεν συνθλίβονταν στις μυλόπετρες του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης.

Στο πλαίσιο της λαϊκής εξουσίας και οικονομίας, με κοινωνικοποιημένα τα μέσα παραγωγής και τη γη, οι αγρότες θα εργάζονται στον κρατικό τομέα ή στους παραγωγικούς συνεταιρισμούς και θα παραδίδουν τη σοδειά τους στο κράτος. Αυτό θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για οτιδήποτε αφορά τη διαδικασία της παραγωγής και της διάθεσης των προϊόντων, εξασφαλίζοντας αξιοπρεπές εισόδημα στους αγρότες, ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες και τα σκαμπανεβάσματα της παραγωγής.

Το κράτος θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για το εξωτερικό εμπόριο, θα υπογράφει διακρατικές συμφωνίες με αμοιβαίο όφελος και με αποκλειστικό κριτήριο τις διατροφικές ανάγκες και το συμφέρον του λαού. Σε μια τέτοια λαϊκή εξουσία και οικονομία, ο μικρομεσαίος ροδακινοπαραγωγός και συνολικά η αγροτιά, θα απαλλαγούν από το βραχνά του αγώνα για την επιβίωση, των καιρικών συνθηκών, τις τιμές των αγροτικών εφοδίων και του πετρελαίου, της βουλιμίας των εξαγωγέων και μεγαλεμπόρων για μεγαλύτερο κέρδος.

Δ. Π.