Ενισχύονται οι καπιταλιστές αγρότες, χάνονται οι μικρομεσαίοι

Ορισμένα αποκαλυπτικά στοιχεία από μελέτη της Eurostat για την αγροτική οικονομία

Στην Ελλάδα, τη δεκαετία 2003-2013, οι αγροτικές

εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν κατά 14% και έφτασαν τις

709.500. Ομως, η χρησιμοποιούμενη αγροτική γη

έφτασε τα 48,5 εκατ. στρέμματα, παρουσιάζοντας

αύξηση 22,4% σε σχέση με το 2003

Σε πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) για την αγροτική οικονομία, καταγράφονται στοιχεία που δείχνουν τάσεις συγκέντρωσης της γης και της παραγωγής. Η μελέτη καταγράφει τις εξελίξεις μεταξύ 2003-2013.

Τα στοιχεία δείχνουν για την Ελλάδα μείωση κατά 14% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Την ίδια ώρα, όμως, σε αντίθεση με αυτή τη μείωση, η χρησιμοποιούμενη αγροτική γη αυξήθηκε πάνω από 10 εκατ. στρέμματα, με την έκταση γης ανά ελληνική αγροτική εκμετάλλευση να αυξάνεται κατά μέσο όρο από 48 σε 68 στρέμματα.

Ετσι, ενώ τη δεκαετία 2003-2013 οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν σε ποσοστό 14% και έφτασαν τις 709.500, η χρησιμοποιούμενη αγροτική γη έφτασε τα 48,5 εκατ. στρέμματα, παρουσιάζοντας αύξηση 22,4% σε σχέση με το 2003. Στην Ελλάδα, το 5,2% των αγροτών είναι ηλικίας κάτω των 35 ετών, το 14,7% είναι από 35 μέχρι 44 χρόνων, το 23,9% από 45 μέχρι 54 ετών, το 24,9% από 55 μέχρι 64 χρόνων και το 31,3% άνω των 65 ετών (τα στοιχεία από το «Εθνος», 30/11/2015).

Συγκέντρωση και καπιταλιστικοποίηση

Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά. Οι μέσοι όροι καλλιεργήσιμης γης δεν αποτυπώνουν ολόπλευρα την αντικειμενική πραγματικότητα της συγκέντρωσης γης και παραγωγής, εντούτοις είναι εντυπωσιακοί επειδή καταγράφουν μείωση αγροτικών εκμεταλλεύσεων ή μονάδων (το ίδιο εννοούμε), που σημαίνει ξεκλήρισμα μικρομεσαίων αγροτών. Αυτό τεκμηριώνεται και από το γεγονός ότι ενώ μειώθηκαν οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις, την ίδια ώρα αυξήθηκε η καλλιεργήσιμη γη και κατά μονάδα και στο σύνολό της.

Η καταγραφή αυτή που κάνει η μελέτη, δείχνει τη στρατηγική του κεφαλαίου στην αγροτική οικονομία και ισχύει για όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μελετώντας τις εξελίξεις από το 2003 μέχρι το 2013, διαπιστώνει κανείς ότι περισσότερα από τέσσερα εκατ. αγροτικές εκμεταλλεύσεις στην Ευρώπη χάθηκαν (η αντιστοιχία είναι μία στις τέσσερις, μείωση κατά 27%). Την ίδια ώρα, η συνολική έκταση γης που χρησιμοποιείται για καλλιέργειες στην ΕΕ, δε μειώθηκε, αλλά παρέμεινε σταθερή στα 1,74 δισ. στρέμματα.

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική που την συνεπεξεργάζονται τα κράτη - μέλη και οι κυβερνήσεις τους στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και βεβαίως την εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις στις οικονομίες των κρατών - μελών, συμβάλλει στη συγκέντρωση γης και παραγωγής σε λιγότερα χέρια, επομένως και στην ενίσχυση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στον τομέα αγροτικής οικονομίας, σε βάρος της μικρομεσαίας μονάδας. Το ίδιο ισχύει στην Ελλάδα και δε θα μπορούσε βέβαια να γίνει διαφορετικά.

Αυτή είναι η τάση στον καπιταλισμό και πραγματοποιείται με τη συμβολή και της πολιτικής των κυβερνήσεων και των διακρατικών καπιταλιστικών οργανισμών και ενώσεων, όπως η ΕΕ, με την τάση μείωσης των επιδοτήσεων και με διαφορετικό μοίρασμα υπέρ των καπιταλιστικών μονάδων. Αυτές ενισχύσει η κρατική πολιτική και η Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ.

Αυτή η πολιτική επιδρά αρνητικά στα μικρά νοικοκυριά, αφού στις μικρές καλλιέργειες τα έξοδα (καλλιεργητικά μέσα, μηχανήματα κ.λπ.) είναι συγκριτικά μεγαλύτερα σε σχέση με τις καπιταλιστικές μονάδες στην αγροτική οικονομία, η παραγωγικότητα μικρότερη, άρα και οι παραγωγοί δυσκολεύονται να διαθέσουν το εμπόρευμά τους στην αγορά, είναι έρμαια των εμπόρων, επομένως και τα έσοδα και τα κέρδη μηδαμινά. Μπορεί ακόμα και να μην υπάρχουν κέρδη, αλλά ζημιές. Ακόμη και να θέλουν να διαθέσουν οι ίδιοι στην αγορά το εμπόρευμά τους, η μεταφορά του έχει κόστος που δεν μπορούν να το αντέξουν.

Ενώ στις μεγάλες, στις καπιταλιστικές μονάδες, η παραγωγικότητα είναι συγκριτικά πολύ μεγαλύτερη, έχουν τη δυνατότητα λόγω μεγαλύτερης παραγωγής να αγοράζουν φτηνότερα τα καλλιεργητικά μέσα, παίρνουν τη μερίδα του λέοντος στις επιδοτήσεις. Εχουν, επίσης, δυνατότητα να δημιουργούν αγροτοβιομηχανικά συμπλέγματα ή να κάνουν συμφωνίες με βιομηχανίες τροφίμων που να απορροφούν άμεσα χωρίς εμπόρους - μεσάζοντες την παραγωγή τους, το ίδιο και σε μεγάλα εμπορικά κέντρα - αγορές ή αλυσίδες σούπερ μάρκετ κ.λπ., άρα να βγάζουν μεγάλα κέρδη.

Επομένως, οι μικρομεσαίοι αγρότες δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό με την καπιταλιστική αγροτική παραγωγή και με τη συμβολή του κράτους.

Η κυβερνητική πολιτική και η διέξοδος

Η κυβέρνηση έδωσε αρχές Νοέμβρη στην Κομισιόν για έγκριση το νέο επταετές Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Το βασικό της κριτήριο, μαζί με το ποσό των 4,7 δισ. ευρώ κοινοτικούς πόρους που θα δοθούν σ' αυτό το πρόγραμμα, είναι το εξής, σύμφωνα με την κυβέρνηση:

«Η μικρή σε έκταση γεωργική εκμετάλλευση είναι οικονομικά ασύμφορη, διότι απαγορεύει τις οικονομίες κλίμακας, τόσο στις καλλιεργητικές πρακτικές, όσο και στις επενδύσεις. Το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων έχει σαφή επίπτωση στην οικονομική αποτελεσματικότητα και γενικά στις επιδόσεις και τις επιχειρηματικές ευκαιρίες των εκμεταλλεύσεων. Εμφαση δίνεται και στον τομέα μεταποίησης».

Αυτή η πολιτική σημαίνει ότι η μικρομεσαία αγροτική εκμετάλλευση είναι εκτός προγράμματος και εκτός ενισχύσεων. Αυτές θα δοθούν για μεγάλες καπιταλιστικές αγροτικές επιχειρήσεις και για βιομηχανικές επιχειρήσεις μεταποίησης αγροτικών προϊόντων. Δηλαδή, ενισχύονται οι επιχειρηματικοί όμιλοι στην αγροτική οικονομία.

Επίσης, τα ίδια τα μέτρα για τους αγρότες, όπως η πλήρης κατάργηση του «μειωμένου» ειδικού φόρου στο αγροτικό πετρέλαιο με την αύξησή του από 66 στα 200 ευρώ ανά χιλιόλιτρο από την 1η Οκτώβρη 2015 και στα 330 ευρώ από την 1η Οκτώβρη 2016, η αύξηση του φόρου εισοδήματος από το 13% στο 20% για τα εισοδήματα του 2016 και στο 26% γι' αυτά του 2017, από το πρώτο ευρώ εισοδήματος, η φορολόγηση για πρώτη φορά και των κοινοτικών επιδοτήσεων, ο ΕΝΦΙΑ στο χωράφι, τα χρέη στις τράπεζες, οι τεράστιες ασφαλιστικές εισφορές, είναι μέτρα που ωθούν στο ξεκλήρισμα των μικρομεσαίων αγροτών και στην ενίσχυση της καπιταλιστικής αγροτικής παραγωγής, η οποία παράγει με κίνητρο το κέρδος και όχι τις διατροφικές ανάγκες του λαού.

Το γεγονός ότι ενισχύεται η καπιταλιστικοποίηση της αγροτικής παραγωγής με το ξεκλήρισμα των φτωχομεσαίων αγροτών και με κινδύνους για το διατροφικό πρόβλημα του λαού, αποτελεί βάση για τη συμμαχία εργατικής τάξης, φτωχομεσαίων αγροτών και αυτοαπασχολουμένων στις πόλεις, στην πάλη τους ενάντια στο κεφάλαιο, στην ΕΕ και την εξουσία τους, για την εργατική - λαϊκή εξουσία και οικονομία.

Εκεί, δίπλα στην κοινωνική αγροτική παραγωγή, θα υπάρχει ο αγροτικός παραγωγικός συνεταιρισμός και όλοι θα παράγουν ποιοτικά και φτηνά προϊόντα, λύνοντας οριστικά το διατροφικό πρόβλημα για το λαό και εξασφαλίζοντας ικανοποιητικό εισόδημα στους αγρότες, καλύπτοντας ταυτόχρονα όλες τις ανάγκες τους, με τον κεντρικό σχεδιασμό και τον εργατικό έλεγχο.

Ι.