ΑΛΕΚΑ ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Η οικογένεια δεν πρέπει να βασίζεται στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό καταναγκασμό

Με την ευκαιρία ή την αφορμή του Συμφώνου Συμβίωσης ακούστηκαν πάρα πολλά καλοειπωμένα λόγια για τα ατομικά δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες. Αλλά στις ίδιες ομιλίες ορισμένων φάνηκε προφανώς ένας περιορισμός. Οι ατομικές ελευθερίες αφορούν διάφορες μορφές συμβίωσης και είναι πολλές.

Και μάλιστα, από τον κ. Παπαθεοδώρου του ΠΑΣΟΚ μπήκε από το παράθυρο και η θεωρία των δύο άκρων, χώρισε μάλιστα την αντιπολίτευση σε δημοκρατική και μη, ανάλογα με το πώς ψηφίζει το Σύμφωνο Συμβίωσης.

Για να ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, τα πράγματα: Για εμάς - για να χρησιμοποιήσω τον όρο δημοκρατία, που, αν θέλετε, έχει γίνει αρκετά λάστιχο και έχει εκχυδαϊστεί - η δημοκρατία δεν είναι μόνο μέσα στην οικογένεια, ξεκινάει από τον κύριο χώρο αναπαραγωγής του κοινωνικοοικονομικού συστήματος που είναι η εργασία. Και δεν βλέπω τα δημοκρατικά κόμματα, όπως λέτε, και οι δημοκρατικές αντιλήψεις να έχουν το ίδιο μέτρο για τα ατομικά δικαιώματα στη συμβίωση, στην οικογένεια, με τα ατομικά δικαιώματα στην εργασία.

Γιατί, κοιτάξτε να δείτε, είναι και ατομικό δικαίωμα το δικαίωμα στην απεργία με το οποίο συνδέονται μεγάλοι αγώνες και καταχτήσεις των εργαζομένων. Θα είχε μια συνέπεια η επίδειξη προοδευτισμού και δημοκρατισμού, εάν τα ατομικά δικαιώματα τα έβλεπε στο σύνολο της ζωής, στις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις. Και μία μορφή κοινωνικών σχέσεων είναι και η οικογένεια.

Για την απαλλαγή της οικογένειας από κάθε μορφής καταναγκασμό

Δεύτερον, συζητάμε σήμερα την επέκταση του συμφώνου, στην ουσία την επέκταση της οικογένειας και στη συμβίωση των ομοφύλων - γιατί αυτό συζητάμε σήμερα, ανεξαρτήτως του τι γράφει το σχέδιο. Γίνεται παραδοχή - και μάλιστα παθητική παραδοχή - ότι δεχόμαστε πως η οικογένεια στην Ελλάδα και σε κάθε ταξική κοινωνία και ιστορικά και σήμερα - παρότι έχει βελτιωθεί και πρέπει να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο το οικογενειακό δίκαιο - βασίζεται στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό καταναγκασμό. Δεν υπάρχει μορφή συμβίωσης στην ταξική κοινωνία που δεν βασίζεται σε αυτόν τον καταναγκασμό.

Βεβαίως, μέσα στις συνθήκες του καπιταλισμού έγινε πρόοδος οι νεότερες γενιές απαλλάσσονται ή μετριάζεται ο πολιτιστικός καταναγκασμός που έχει σχέση με προλήψεις, προκαταλήψεις, αναχρονιστικές και ξεπερασμένες αντιλήψεις. Από τον οικονομικό και κοινωνικό καταναγκασμό δεν απαλλάσσονται.

Ποιο είναι το πρόβλημα; Κληρονομικά, ασφαλιστικά δικαιώματα, δηλαδή να λύσω ατομικά δικαιώματα - που θα έπρεπε να παρέχει σε όλους η κοινωνία, αλλά δεν τα παρέχει, ή τα παίρνει πίσω και τα κάνει χειρότερα. Ετσι υποχρεώνομαι να το λύσω μέσω άλλου, ως σύζυγος άνδρα ή γυναίκας, ως σύζυγος ενός ομόφυλου. Αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα, δεν το συζητάμε ακριβώς αυτή τη στιγμή. Πάμε να λύσουμε αυτό το θέμα.

Θα μου πείτε: Καλά, εσείς ως κομμουνιστές δεν δέχεστε την πραγματικότητα - όσο υπάρχει, γιατί δεν είναι αιώνια - της ταξικής κοινωνίας;

Ακριβώς επειδή παίρνουμε υπόψη την πραγματικότητα, παρεμβαίνουμε και στο θέμα των νόμων και παλεύουμε κάποιοι νόμοι να αλλάξουν, να ανατραπούν, να διορθωθούν, να βελτιωθούν, που δεν αίρουν το χαρακτήρα δυστυχώς της οικογένειας που υπάρχει, που υφίσταται τον καταναγκασμό και το συμφέρον - μπορεί να μην είναι πάντα η μορφή του καταναγκασμού η μορφή του κυρίαρχου συμφέροντος, εν πάση περιπτώσει - και ακριβώς παλέψαμε για την αλλαγή του οικογενειακού δικαίου, παλέψαμε κατά εκείνου του απαράδεκτου άρθρου για τη μοιχεία, για τα επώνυμα, για την ισοτιμία των δύο φίλων, για την ισοτιμία των παιδιών εντός ή εκτός γάμου. Είναι μια σειρά πράγματα που δεν τα παλέψαμε μόνο εμείς, πάλεψαν και άλλες πολιτικές δυνάμεις. Αλλά εμείς τουλάχιστον τα αντιμετωπίζαμε από τη σκοπιά μερικότερης διόρθωσης νόμων, που δεν μπορούν δυστυχώς να αλλάξουν εκ βάθρων το χαρακτήρα της οικογένειας. Εμάς αυτή είναι η θέση μας, και μπορεί σήμερα να μην είναι εφικτή, αλλά γι' αυτήν παλεύουμε: Οικογένεια σημαίνει αμοιβαία αγάπη, απαλλαγή από κάθε μορφής καταναγκασμό.

Ακόμα και να μην υπάρχει νόμος, θα φτάσει σε μια στιγμή η κοινωνία αυτή - πιστεύω θα είναι σοσιαλιστική προς κομμουνιστική - που θα υπάρχει σχέση πατέρας, μητέρα, γονείς, αλλά δεν θα υπάρχει ανάγκη για τυπική αναγνώρισή της. Και αυτό όταν υπάρχουν τέτοιες συνθήκες που δεν χρειάζεται να λύσεις τα ζητήματα μέσω του νόμου, ποιος κληρονομεί ποιον, ποιος έχει στην Ασφάλιση ποιον, ποιος δίνει τη στέγη σε ποιον. Οσο, βεβαίως, δεν λύνονται αυτά, θα υπάρχει και ο νόμος που θα δείχνει και τον περιορισμό της ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών.

Τα βιολογικά στοιχεία δεν καθορίζουν την κοινωνική συμπεριφορά, η κοινωνική συμπεριφορά δεν αναιρεί τα βιολογικά στοιχεία

Εμείς, ξεκινάμε από το εξής πράγμα: Δεν μπορεί η κάθε μορφή κοινωνικής συμβίωσης να βασίζεται πάνω στον σεξουαλικό προσανατολισμό, στη σεξουαλική σχέση ή στην ικανοποίηση της σεξουαλικότητας. Ούτε καν μπορεί να βασίζεται πάνω στην αμοιβαιότητα της αγάπης ή του έρωτα, είτε είναι ετερόφυλα είτε είναι ομόφυλα ζευγάρια.

Δεν είναι αυτό το μέτρο για την κοινωνική σχέση, με νομική μάλιστα κατοχύρωση. Δεν παίρνεται υπόψη η ποιότητα των σχέσεων. Παίρνεται υπόψη η δήλωση: «Εμείς είμαστε οικογένεια». Και παίρνουμε επίσης υπόψη το γεγονός ότι η οικογένεια, μέσα στις συνθήκες της ταξικής κοινωνίας και ενδεχομένως της οποιαδήποτε κοινωνίας, συγκροτείται ως χώρος αναπαραγωγής της κοινωνίας και του συγκεκριμένου συστήματος, μαζί με το χώρο της εργασίας, γιατί το κυριότερο μέρος της αναπαραγωγής είναι μέσω της εργασίας.

Παίρνουμε υπόψη τα παιδιά. Κοιτάξτε να δείτε, όταν είπε ο Γιάννης Γκιόκας ότι τα παιδιά γεννιούνται από μια βιολογική σχέση άνδρα και γυναίκας, ανεξαρτήτως αν έρχονται σε άμεση επαφή - υπάρχει και η άλλου τύπου αναπαραγωγή - ακούστηκε ένα «ου» από κάτω απο αλλα κόμματα που θέλουν να εμφανίζονται ως μοντέρνα και προοδευτικά. Δεν κατάλαβα. Είναι άλλο πράγμα να πούμε ότι τα βιολογικά στοιχεία δεν δεσμεύουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό, βεβαίως. Οι θεωρίες που ακούμε ότι δεν γεννιέσαι άνδρας ή γυναίκα, αλλά γίνεσαι, και που διδάσκονται στα Πανεπιστήμια δεν ισχύουν. Ο ανθρωπος γεννιέται με ένα φύλο, με εξαίρεση κάποιες περιπτώσεις που εκεί υπάρχουν άλλα προβλήματα. Από την άλλη, δεν σημαίνει ότι επειδή κάποια γεννήθηκε γυναίκα υποχρεώνεται να έχει τον σεξουαλικό προσανατολισμό μιας γυναίκας, γιατί δεν είναι τα βιολογικά στοιχεία που καθορίζουν την κοινωνική συμπεριφορά. Τα βιολογικά στοιχεία καθορίζουν άλλα θέματα, όπως το ποιος γεννάει. Εγώ δεν ξέρω να μπορεί να γεννήσει άνδρας.

Προς τι λοιπόν η αντίδραση επειδή ο αγορητής του ΚΚΕ είπε ότι το παιδί γεννιέται από συγκεκριμένα βιολογικά στοιχεία, ανδρικά και γυναικεία. Αυτό δεν έχει σχέση με την εικόνα που αποκτά ένα παιδί από τη μικρή του ηλικία για το ότι είναι προϊόν άνδρα και γυναίκας; Ανεξάρτητα βεβαίως αν έχουν παντρευτεί, αν η σχέση είναι σταθερή ή λιγότερο σταθερή, είναι ευκαιριακή.

Δεν σημαίνει ότι εμείς θεωρούμε ότι τα παιδιά των ετερόφυλων είναι τα καλά και ευτυχισμένα παιδιά και τα παιδιά των ομοφυλόφιλων ντε και καλά θα γίνουν παιδιά με ψυχολογικά ή άλλα προβλήματα. Δεν εννοούμε αυτό.

Κι άλλες μορφές συμβίωσης ζητούν θεσμική κατοχύρωση

Σήμερα, υπάρχουν νέες μορφές, οι οποίες ζητούν επίσης νομική κατοχύρωση σε μιά σειρά χώρες,πχ ΗΠΑ. Η πολυγαμία, για παράδειγμα, και μάλιστα οι πολυγαμικές οικογένειες που είναι ένας άντρας και τέσσερις ή πέντε αδελφές σύζυγοι. Και τι ζητάνε; Ζητάνε μέτρα για να φτιάξουν σπίτια που να είναι κοντά, γιατί αφού είναι πολυγαμική οικογένεια, πρέπει να είναι κοντά, δεν μπορεί να είναι μακριά. Υπάρχουν κοινοβιακές μορφές συμβίωσης, υπάρχει η ανταλλαγή συντρόφων. Κοιτάξτε, εμείς δεν υπεισερχόμαστε σε αυτά τα πράγματα. Υπάρχει η ανταλλαγή συντρόφων που έχουν κι αυτοί τους δικούς τους άγραφους νόμους που αύριο θα γίνουν γραπτοί, ότι πρέπει να διαχωρίζεται η ερωτική ζωή από τη σεξουαλική. Αυτά είναι θέμα χρόνου να συζητηθούν και στην Ελλάδα.

Δεν τα αντιμετωπίζουμε με ένα πνεύμα ηθικίστικο, αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση. Δεν μπορεί οι μορφές συμβίωσης να καθορίζονται έτσι. Αύριο μπορεί να ζουν σε κοινοβιακές μορφές, να ζουν δεκαπέντε μαζί ως κοινόβιο. Υπάρχει μια κοινωνική πραγματικότητα, στοιχεία μάλλον της κοινωνικής πραγματικότητας, γιατί η πραγματικότητα είναι η καπιταλιστική κοινωνία, που πρέπει να τα πάρεις υπόψη και να τα λύσεις και θετικά με νόμο. Υπάρχουν στοιχεία της κοινωνικής πραγματικότητας που πρέπει να τα αναδείξεις, να γίνουν πιο ισχυρά. Υπάρχουν στοιχεία της κοινωνικής πραγματικότητας που πρέπει να τα παλέψεις και με νόμο.

Απόψεις που τροφοδοτούν τη βία

Δεν είναι κρυμμένη από εμάς η πραγματικότητα, πόσο εγκληματική, ανυπόφορη είναι η θεωρία, οι απόψεις, οι αντιλήψεις, ξενοφοβία, ρατσισμός, φασισμός, ναζισμός, ομοφοβία. Εδώ γίνονται εγκλήματα σε βάρος των ομοφυλοφίλων. Να κάνουμε πιο αυστηρές ποινές. Τα ρατσιστικά, ομοφοβικά εγκλήματα πρέπει να τιμωρούνται βαρύτατα και βεβαίως είναι ζήτημα και διαπαιδαγώγησης και πολιτισμού να σεβαστεί ο άλλος την προσωπική του επιλογή να ζήσει όπως θέλει.

Αν και σ' αυτήν την κοινωνία που ζούμε, ενώ καταναλώνεται πολύ μελάνι και σάλιο για το σεβασμό των απόψεων, δεν νομίζω ότι είναι σεβαστές όλες οι απόψεις, ακόμα κι όταν διώκονται. Δεν νομίζω ότι οι κομμουνιστικές απόψεις, παραδείγματος χάριν, είναι απολύτως σεβαστές ή αντιμετωπίζονται ως μια άλλη άποψη. Δεν σας ακούω εδώ μέσα στη Βουλή τόσο ευαίσθητους για όλες τις πλευρές του αντικομμουνισμού. Κοιτάξτε, δεν θέλω να εξισώσω τα δύο ζητήματα, σε καμία περίπτωση. Ούτε το ένα είναι άλλοθι για το άλλο.

Εμείς είμαστε καθαροί και μας ανησυχούν πάρα πολύ οι απόψεις του Αμβρόσιου και του Καμμένου. Δεν είναι απλώς ακραίες απόψεις. Είναι φοβερές απόψεις και μπορεί να μην αναπαράγονται με τον ίδιο τρόπο, αλλά οπωσδήποτε τροφοδοτούν καταστάσεις, είναι επικίνδυνες και πρέπει να αντιπαλεύονται. Δεν μπορεί να λένε «είναι μια άλλη άποψη». Οχι, δεν είναι μια συνηθισμένη άλλη άποψη. Παράγει και οδηγεί στη βία, με κριτήριο τη σεξουαλική ζωή του άλλου. Είναι απαράδεκτες.Και δεν άκουσα από την Κυβέρνηση να βγει να τα καταγγείλει.

Για να ξεκαθαρίζουμε λοιπόν τα πράγματα.Να γίνουν αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατομικά δικαιώματα -ποιος θα με κηδεύσει, ποιος δεν θα με κηδεύσει, σε ποιον μπορώ να αφήσω την περιουσία μου- και να μην είναι ο βαθμός εξ αίματος το κύριο, ο έκτος βαθμός συγγένειας να καθορίζει τα πάντα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχει ισοτιμία όλων των μορφών συμβίωσης. Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούμε είναι αυτό: Τα ετερόφυλα ζευγάρια με το στόχο για αναπαραγωγή. Από εκεί και πέρα, άλλες μορφές συμβίωσης μπορεί να υπάρξουν πάρα πολλές και ήδη υπάρχουν σε άλλες χώρες. Αυτές οι μορφές είναι η προκάλυψη για να λύνονται υπαρκτά προβλήματα που δεν τα λύνει η κοινωνία.