Αναζητώντας ρόλο στην αναμόρφωση του αστικού πολιτικού συστήματος

Τ ρόπους να προχωρήσουν τις διεργασίες ανασύνθεσης στην εγχώρια, πέραν του ΣΥΡΙΖΑ, σοσιαλδημοκρατία αναζητούν στο ΠΑΣΟΚ, στο Ποτάμι, στο ΚΙΔΗΣΟ και σε άλλα κόμματα και δυνάμεις του χώρου, ώστε να συμπήξουν έναν τρίτο υπολογίσιμο πόλο αστικής διαχείρισης.

Το θέμα αφορά, προφανώς, συνολικότερα τις διεργασίες αναμόρφωσης στο αστικό πολιτικό σκηνικό, το ποιος θα στοιχηθεί πού, εφόσον πυκνώνουν και τα σενάρια ανασύνθεσης της κυβερνητικής πλειοψηφίας ή των συμμαχιών που θα προκύψουν μπρος και μετά τις επόμενες εκλογές, όποτε κι αν γίνουν.

Σε αυτό το πλαίσιο, δεν περνούν απαρατήρητες μπηχτές που ρίχνονται από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ προς ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι, μετά και τη συζήτηση την Τρίτη στη Βουλή, περί εξεταστικής επιτροπής που ζητούσε η ΝΔ για την οικονομία, και τη συμφωνία τους με το αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ούτε λίγο - ούτε πολύ στον ΣΥΡΙΖΑ μιλούν για «μικρά κόμματα» υπό την επιρροή της ΝΔ που χορεύουν στο ρυθμό της.

Αντικειμενικά, ο υπό αναμόρφωση πολιτικός χώρος «ταλαντεύεται» ανάμεσα στη σχέση του με τη ΝΔ και με τη σχέση του με τον ΣΥΡΙΖΑ. Η επιλογή της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας να αναγνωρίσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως επίσημο συνομιλητή της στην Ελλάδα έχει αντικειμενικά δημιουργήσει πολύπλοκα προβλήματα στο όλο εγχείρημα.

Επιτροπή Διαλόγου και Θέσεων

Σε κάθε περίπτωση, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι έχουν κατ' αρχάς να καθορίσουν τις μεταξύ τους σχέσεις και πώς θα προχωρήσουν παραπέρα. Επισήμως, μπούσουλας σε αυτήν τη διαδικασία θα είναι το κοινό πόρισμα στο οποίο κατέληξε η Επιτροπή Διαλόγου και Θέσεων που συγκροτήθηκε προ τριμήνου μετά τη συμφωνία της Φώφης Γεννηματά και του Στ. Θεοδωράκη και στην οποία συμμετείχαν παράγοντες απ' όλο το φάσμα των κομμάτων και των Κινήσεων στο χώρο.

Το πόρισμα φιλοδοξεί να αποτελέσει καταλύτη στις διεργασίες αναμόρφωσης της λεγόμενης κεντροαριστεράς. Πρόκειται για την προγραμματική συμφωνία σε 10 τομείς (Σύνταγμα - Πολιτικοί Θεσμοί - Δικαιοσύνη, Οικονομία - Ανάπτυξη, Παιδεία και Πολιτισμός, Υγεία - Πρόνοια και Κοινωνική Ασφάλιση, Περιβάλλον και Ποιότητα Ζωής), τις βασικές κατευθύνσεις της οποίας παρουσίασαν τα μέλη της Συντονιστικής Γραμματείας.

Οπως υποστήριξαν, το κοινό τους πόρισμα αποτελεί τη σύνθεση των απόψεων και προσεγγίσεών τους και προσδιορίζει το στίγμα των «προοδευτικών μεταρρυθμίσεων» που θα πρέπει να γίνουν στην Ελλάδα σ' όλους τους τομείς, ώστε η χώρα να ακολουθήσει «Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική» και να ξεπεράσει την κρίση της εγχώριας καπιταλιστικής οικονομίας.

Συγκλίσεις και διαφορές

Μεταξύ των προτάσεων ξεχωρίζει η απόρριψη της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό, προτείνεται η επαναφορά ορισμένων αρμοδιοτήτων που αφαιρέθηκαν με την Αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986, ενώ ενισχύεται με πλέγμα προτάσεων η λειτουργία και ο ρόλος της Βουλής. Επίσης, θεωρείται πρωτεύουσας σημασίας η αξιολόγηση σ' όλο το Δημόσιο. Ζητείται, ακόμα, μια νέα συμφωνία με τους εταίρους με χαμηλότερα πλεονάσματα και αναδιάρθρωση του χρέους.

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, τα μέλη της Επιτροπής δεν έκρυψαν ότι υπήρξαν ανυπέρβλητες διαφωνίες, οι οποίες παραμένουν και θα παραπεμφθούν σε ανοιχτό διάλογο με τους κοινωνικούς φορείς.

Κυριότερα ζητήματα είναι ο διαχωρισμός κράτους - εκκλησίας, η «προοδευτική φορολόγηση» των φυσικών προσώπων ή η καθιέρωση ενός εφάπαξ συντελεστή, ο τρόπος ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων κ.λπ.

Σχετικά με τα επόμενα βήματα, τα μέλη της Επιτροπής υπογράμμισαν ότι το πόρισμά τους θα αξιολογηθεί από τα κόμματα και τους φορείς που συμμετέχουν, για να αποφασίσουν τον οδικό χάρτη για την εκλογή ηγεσίας, το φθινόπωρο, από τη βάση, και στη συνέχεια τη συγκρότηση ενιαίου πολιτικού φορέα.

Διαφορετικές προσεγγίσεις

Για αυτήν τη διαδικασία, της εκλογής προέδρου του «νέου» φορέα, ο Στ. Θεοδωράκης έχει ζητήσει: «Ανοιχτή εκλογή αρχηγού με κάλπες σε όλη την Ελλάδα, στην οποία πρέπει να πάρουν μέρος τουλάχιστον 200.000 άνθρωποι! Αυτό είναι το στοίχημά μας». Μια επιθυμία, ίσως, το εγχείρημά τους να ...ντυθεί με έναν μανδύα μαζικότητας - προίκα για τις εκλογικές τους επιδόσεις στη συνέχεια.

Εξάλλου, πετώντας πάλι σπόντες, που, όπως φαίνεται, απευθύνονται κύρια στο ΠΑΣΟΚ, έχει σημειώσει: «Δεν θα αφήσουμε τους μηχανισμούς να επιβάλουν τους κανόνες τους. Ο λαός είναι αυτός που πρέπει να αποφασίσει. Ο κάθε υποψήφιος να παρουσιάσει στους πολίτες τις θέσεις του για τις μεγάλες αλλαγές».

Σε ό,τι αφορά τον «αρχηγό» που θα εκλεγεί έχει εκφράσει την επιθυμία του αυτός να οδηγήσει «άμεσα» την «προοδευτική παράταξη» σε συνέδριο και τα κόμματα που συμμετέχουν σε αυτήν τη διαδικασία να συνεχίσουν να υπάρχουν τουλάχιστον μέχρι το τέλος της παρούσας Βουλής. Στη συνέχεια, «και καθώς η νέα παράταξη αποκτά σάρκα και οστά, οι κινήσεις, τα κόμματα, οι συλλογικότητες θα αποφασίσουν αν θα διαλυθούν ή αν διατηρήσουν τις ξεχωριστές τους δομές. Ομως το καινούργιο θα είναι καινούργιο. Δεν θα είναι συνασπισμός κομμάτων. Δεν θα είναι ομοσπονδία».

Κάτι που, βασικά, βρίσκει αντίθετη την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Αλλωστε, η Φώφη Γεννηματά ήδη από το Μάρτη, με επιστολές της στον Στ. Θεοδωράκη, αλλά και στον πρόεδρο του ΚΙΔΗΣΟ, Γ. Παπανδρέου, ζητώντας συνάντηση για τη συγκρότηση «πολιτικής συμμαχίας όλων των δυνάμεων του ριζοσπαστικού Κέντρου, του δημοκρατικού Σοσιαλισμού, της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, της ανανεωτικής Αριστεράς και της πολιτικής Οικολογίας», έβαζε στόχο τη «διαμόρφωση ενός νέου πολυκομματικού, ομόσπονδου φορέα με διατήρηση της αυτονομίας των υφιστάμενων κομμάτων».

Πάνω σε αυτό, βέβαια, και ο Στ. Θεοδωράκης έχει πει ότι «εμείς δε μιλάμε για συνένωση με το ΠΑΣΟΚ. Δεν μιλάμε για ένταξη στη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Με την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έχουμε πολλές διαφορές».

Ταυτόχρονα, είναι ένα ερώτημα και η στάση που θα τηρήσει ο Γ. Παπανδρέου (όπως και ο Ευ. Βενιζέλος απένανατί του...) με τον οποίο Παπανδρέου επιθυμεί να διατηρεί γέφυρες επικοινωνίας και συνεννόησης η Γεννηματά.

Παζάρι

Μέσα σε όλη αυτήν τη θολούρα φαίνεται πως είναι σε εξέλιξη ένα μεγάλο παζάρι, όπου κάθε πλευρά ζυγίζει τι μπορεί να κερδίσει παραπάνω, πόσο πιο ενισχυμένη θα βγει στους ενδοπαραταξιακούς συσχετισμούς με δέλεαρ ένα μεγαλύτερο μερίδιο στην αστική διαχείριση.

Σε αυτήν τη βάση δεν έχουν καταλήξει, τουλάχιστον επισήμως, σε κάποιο οριστικό χρονοδιάγραμμα για τη σύσταση του φορέα που - υποτίθεται - σχεδιάζουν.

Εχει ένα ενδιαφέρον ότι η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ διατηρεί γενικά χαμηλούς τόνους απέναντι στις κατά καιρούς επικρίσεις Θεοδωράκη για τους «μηχανισμούς», που όπως διαβάζονται παραπέμπουν μάλλον στο κόμμα της Γεννηματά. Η ίδια φαίνεται διατεθειμένη να περιμένει το Ποτάμι, ώστε να καταλήξουν σε μια κοινή πορεία, αν κι από το περιβάλλον της διαχέεται ότι δεν μπορεί να περιμένει και για πάντα.

Αλλωστε, στο πίσω μέρος του μυαλού πολλών στο ΠΑΣΟΚ βρίσκεται μια σκέψη ότι αρκετά στελέχη του Ποταμιού καλοβλέπουν μια συνεργασία με τη ΝΔ του Κυρ. Μητσοτάκη ή και ένταξη στα ψηφοδέλτιά της, όσο κι αν ο Στ. Θεοδωράκης προσπαθεί να ορθώσει τείχη απέναντί της, με γνωματεύσεις τύπου: «Ο κ. Μητσοτάκης έχει διείσδυση στον κεντρώο χώρο αλλά η ΝΔ όχι. Τη στιγμή της κρίσης, δε θα έχεις να επιλέξεις τον Μητσοτάκη ή τον Θεοδωράκη. Θα έχεις να επιλέξεις τη ΝΔ πακέτο, με τις δεξιές απόψεις της ΝΔ (...) Η ΝΔ δυστυχώς για τη χώρα (...) θα παραμείνει ένα συντηρητικό κόμμα, παρά τις προσπάθειες ορισμένων. Και εκεί χρειάζεται η φωνή της προοδευτικής λογικής. Και αυτό είναι το Ποτάμι. Ενα κεντρώο κόμμα».

Ο,τι κι αν προκριθεί, τελικά, λίγο ενδιαφέρον έχει για το λαό. Πρεμούρα τους είναι η αναθέρμανση της εγχώριας καπιταλιστικής οικονομίας, διαδικασία που περνά μέσα από την επιτάχυνση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, την εφαρμογή και νέων αντεργατικών, βαθιά αντιλαϊκών μέτρων. Και τα κομπρεμί που ψάχνουν, μεταξύ τους και με άλλους, στοχεύουν ακριβώς στο να περάσουν τα τέτοια μέτρα με τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση, στοιχίζοντας ευρύτερα στρώματα πίσω από τους στόχους του κεφαλαίου. Κάτι στο οποίο πρέπει να βάλει φρένο ο λαός πάση θυσία.

Θ.Μπ.