ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ: Η Οχτωβριανή Επανάσταση σηματοδότησε ότι το μέλλον της ανθρωπότητας είναι ο σοσιαλισμός

Εκτενή αποσπάσματα από την ομιλία του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ για την 98η επέτειο της Οχτωβριανής Επανάστασης, σε εκδήλωση του ΚΚ Ιταλίας στη Ρώμη, στις 7 Νοέμβρη 2015

Από την ομιλία του Δ. Κουτσούμπα στην εκδήλωση

του ΚΚ Ιταλίας στη Ρώμη

Αισθανόμαστε ιδιαίτερη χαρά που βρισκόμαστε σήμερα εδώ μαζί σας, στη Ρώμη, σε αυτήν την όμορφη εκδήλωση του ΚΚ Ιταλίας. Μας συνδέουν ισχυροί δεσμοί φιλίας και συνεργασίας. Εκτιμάμε την ηρωική προσπάθεια των συντρόφων μας Ιταλών κομμουνιστών να ανασυγκροτήσουν το ΚΚ, να το κάνουν ισχυρή δύναμη στην Ιταλία, ριζωμένη μέσα στην εργατική τάξη της χώρας, στους τόπους δουλειάς, στις παραγωγικές ηλικίες, μέσα στους νέους και τις νέες.

Παρότι δρούμε σε διαφορετικές συνθήκες, εντούτοις κοινά είναι τα προβλήματα των λαών της Ελλάδας και Ιταλίας. Στα πλαίσια της Ευρώπης, τα Κόμματά μας αναπτύσσουν στενή συνεργασία στην «Πρωτοβουλία των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρώπης», με κοινές Ευρωπαϊκές Συναντήσεις, επεξεργασίες και δράσεις, ενάντια στην ιμπεριαλιστική ΕΕ, την εκμετάλλευση των λαών, τις επεμβάσεις και τους πολέμους, τις αντιλαϊκές πολιτικές των κυβερνήσεών μας, την εξουσία του μονοπωλιακού κεφαλαίου.

Ο 21ος αιώνας θα είναι αιώνας καινούργιας ανόδου του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος

Συντρόφισσες και σύντροφοι,

Με ιδιαίτερη συγκίνηση μιλάμε σήμερα σε αυτή την εκδήλωση, ανήμερα της Μεγάλης Οχτωβριανής Επανάστασης, στις 7 Νοέμβρη του 1917.

Τιμούμε την 98η επέτειο της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1917 στη Ρωσία, που σημάδεψε και καθόρισε την πορεία εκατομμυρίων ανθρώπων όχι μόνο στο γεωγραφικό έδαφος της συγκρότησης του πρώτου εργατικού κράτους στην Ιστορία της ανθρωπότητας, στο χώρο της πρώην ΕΣΣΔ, αλλά καθόρισε και έβαλε τη σφραγίδα της σε κάθε γωνιά του πλανήτη, για πάνω από 70 χρόνια.

Ο Οχτώβρης απέδειξε την ικανότητα και δυνατότητα της εργατικής τάξης να υλοποιήσει την ιστορική της αποστολή ως μοναδικής τάξης πραγματικά επαναστατικής, να ηγηθεί της κοσμογονίας της οικοδόμησης του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Ο Οχτώβρης δείχνει ταυτόχρονα τον αναντικατάστατο ρόλο του καθοδηγητικού παράγοντα της σοσιαλιστικής επανάστασης, του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Ο Μεγάλος Οχτώβρης δείχνει την τεράστια δύναμη του προλεταριακού διεθνισμού. Παρά τα όσα έχουν μεσολαβήσει από τις ανατροπές του 1989 - 1991, η 98η σημερινή επέτειος της Οχτωβριανής Επανάστασης, με όλη τη θεωρητική και πρακτική εμπειρία και ωριμότητα που έχουμε αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια, μας κάνει ακόμα πιο σίγουρους και κατηγορηματικούς για το πόσο επίκαιρος και αναγκαίος είναι ο σοσιαλισμός.

Οι αντεπαναστατικές ανατροπές δεν αλλάζουν το χαρακτήρα της εποχής. Ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας μιας καινούργιας ανόδου του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος και μιας νέας σειράς κοινωνικών επαναστάσεων.

Οι καθημερινοί αγώνες, για επιμέρους και γενικότερες κατακτήσεις είναι αναμφισβήτητα αναγκαίοι, δεν μπορούν όμως να δώσουν ουσιαστικές, μακροπρόθεσμες και μόνιμες λύσεις. Μοναδική διέξοδος παραμένει μόνον ο σοσιαλισμός.

Η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού προβάλλει από την ίδια την όξυνση των αντιθέσεων του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου, του ιμπεριαλιστικού συστήματος. Οι υλικές προϋποθέσεις του καπιταλισμού είναι ώριμες για το σοσιαλισμό. Ο καπιταλισμός έχει κοινωνικοποιήσει την εργασία, την παραγωγή, σε πρωτοφανή κλίμακα. Η εργατική τάξη, η κύρια παραγωγική δύναμη, αποτελεί την πλειοψηφία του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Ομως, τα μέσα παραγωγής, τα προϊόντα της κοινωνικά οργανωμένης εργασίας, αποτελούν ιδιωτική, καπιταλιστική ιδιοκτησία. Δηλαδή, πρόκειται για αντίφαση τέτοια, που είναι μήτρα όλων των φαινομένων κρίσης των σύγχρονων καπιταλιστικών κοινωνιών, όπως είναι οι οικονομικές κρίσεις, η καταστροφή του περιβάλλοντος, το πρόβλημα των ναρκωτικών, ο μεγάλος ημερήσιος εργάσιμος χρόνος παρά τη μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, και ο οποίος φυσικά συνυπάρχει με την ανεργία, την υποαπασχόληση και ημιαπασχόληση, την ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης και τόσα άλλα.

Ταυτόχρονα, όμως, αυτό το ίδιο γεγονός σηματοδοτεί την αναγκαιότητα της κατάργησης της ατομικής ιδιοκτησίας στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, την κοινωνικοποίησή τους και τη σχεδιασμένη χρησιμοποίησή τους στην κοινωνική παραγωγή, το σχεδιασμό της οικονομίας από την εργατική εξουσία, έτσι ώστε να αντιστοιχηθούν οι σχέσεις παραγωγής με το επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.

(...) Το γεγονός ότι η εποχή μας χαρακτηρίζεται ως εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, δεν έχει να κάνει με κάποια καθορισμένα χρονικά πλαίσια και όρια, αλλά με τη μαρξιστική - λενινιστική ανάλυση της σύγχρονης εποχής, σαν εποχής περάσματος στο σοσιαλισμό. Αλλωστε, ο σοσιαλισμός σαν κοινωνικό σύστημα, δεν μπορεί να γεννηθεί όπως τα προηγούμενα εκμεταλλευτικά συστήματα, μέσα στον καπιταλισμό. Αυτό που γεννιέται μέσα στον καπιταλισμό είναι μόνον οι υλικές προϋποθέσεις της ανατροπής του.

Η προσωρινή νίκη της αντεπανάστασης δεν ακυρώνει τη νομοτέλεια του σοσιαλισμού

Μπολσεβίκοι, καθ' οδόν προς τα χειμερινά ανάκτορα

Στην Ελλάδα, όπως και σε όλο τον κόσμο, βαραίνουν καθοριστικά οι συνέπειες της αντεπανάστασης και της ήττας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης σε χώρες της Ευρώπης, της Ασίας, αλλά και της οπισθοχώρησης που συντελείται σε χώρες που διακηρύσσουν το σοσιαλισμό και σήμερα.

Και κατά την προεκλογική περίοδο στην Ελλάδα ετίθεντο ερωτήματα, όπως «γιατί δεν επιβίωσε το σύστημα που υποστηρίζετε;», «πού έχουν γίνει αυτά που λέτε, αφού όλοι ορκίζονται στην αγορά;» κ.λπ. Φυσικά, από άλλους αυτά λέγονται και από άγνοια, καλοπροαίτερα, αλλά από πολλούς, από τους αντιπάλους μας, ακόμα και κάποιους αριστερούς, κακοπροαίρετα. Δεν έχει σημασία, εμείς πρέπει να απαντάμε με καθαρότητα και ειλικρίνεια.

Και λέμε ένα είναι σίγουρο: Η προσωρινή νίκη της αντεπανάστασης δεν ακυρώνει τη νομοτέλεια του σοσιαλισμού. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι κανένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα δεν εδραιώθηκε μια κι έξω στην Ιστορία της ανθρωπότητας.

Ούτε ο καπιταλισμός επικράτησε με την εμφάνισή του έναντι της φεουδαρχίας. Οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, ως ιστορικά νέος τύπος εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, με τη σχέση μισθωτής εργασίας - κεφαλαίου, πρωτοεμφανίστηκαν στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα στη βόρεια Ιταλία, όπου δεν μπόρεσαν να επιβιώσουν. Αναπτύχθηκαν μετά από χρόνια στην Αγγλία, στην Ολλανδία και αλλού, και τελικά μπορούμε να μιλάμε για κεφαλαιοκρατική εποχή από τον 16ο αιώνα.

Ακριβώς εδώ πρέπει να επισημάνουμε μια ουσιαστική διαφορά μεταξύ καπιταλισμού και σοσιαλισμού - κομμουνισμού, όσον αφορά τον τρόπο εγκαθίδρυσης των σχέσεων παραγωγής.

Οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής γεννήθηκαν μέσα στα σπλάχνα της φεουδαρχίας και μάλιστα στηρίχτηκαν από τα φεουδαρχικά απολυταρχικά κράτη σε μια σειρά περιπτώσεις. Αυτό ήταν δυνατό να γίνει γιατί και οι δύο τρόποι παραγωγής είναι εκμεταλλευτικοί.

Από την άλλη μεριά, οι σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής δεν γεννιούνται μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα, επειδή η ανατροπή αφορά την πιο αναπτυγμένη μορφή ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, της καπιταλιστικής. Ετσι η επαναστατική εργατική εξουσία δεν βρίσκει έτοιμες τις νέες σχέσεις παραγωγής. Δεν οργανώνονται οι σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής αυθόρμητα, όπως η αγορά οργανώνει αυθόρμητα τις καπιταλιστικές.

Η σοσιαλιστική εξουσία πρέπει να ανατρέψει, να αλλάξει ριζικά, να μετασχηματίσει επαναστατικά αυτό που κληρονόμησε από τον καπιταλισμό. Κι από αυτήν την άποψη συναντά δυσκολίες κατά πολύ μεγαλύτερες.

Ταυτόχρονα, καθόλου δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε τις δυσκολίες, που έχουν τη βάση τους στο γεγονός ότι η σοσιαλιστική οικοδόμηση τον προηγούμενο αιώνα, ξεκίνησε από χώρες όπου η ανάπτυξη του καπιταλισμού είχε καθυστερήσει ιστορικά, επομένως ξεκινούσε από ένα χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, από ό,τι στις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες.

Ο σοσιαλισμός άρχισε να οικοδομείται μετά από την τεράστια πολεμική καταστροφή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και μέσα στις καταστροφικές συνθήκες του εμφυλίου. Στην πορεία αντιμετώπισε τις καταστροφές του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, την ίδια στιγμή, κατά την οποία οι ΗΠΑ δεν γνώρισαν πόλεμο στο έδαφός τους. Αντίθετα, ξεπέρασαν τη μεγάλη κρίση της δεκαετίας του '30 μέσω του πολέμου.

Η μεγάλη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη που επιτεύχθηκε σε αυτές τις συνθήκες στην ΕΣΣΔ και στις άλλες χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, είναι ακριβώς η απόδειξη της ανωτερότητας των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Αυτό εκφράστηκε σε σημαντικές και μεγάλες κατακτήσεις για το βιοτικό επίπεδο των λαών, στην εργασία, στην Παιδεία, στην Υγεία, στον Πολιτισμό, που πρόσφερε ο σοσιαλισμός στους λαούς κατά τον 20ό αιώνα.

Ο Οκτώβρης επιβεβαίωσε στην πράξη τη μαρξιστική - λενινιστική θεωρία για την Επανάσταση

Ιδιαίτερα αισθητή η παρουσία της νεολαίας

στην εκδήλωση του ΚΚ Ιταλίας

Η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, η πρώτη στην Ιστορία νικηφόρα μάχη για τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης, διατηρεί άσβεστη την επενέργειά της και σήμερα. Ο σοσιαλισμός από πρόβλεψη έγινε συγκεκριμένη πραγματικότητα. Η νίκη της Επανάστασης έδωσε τη δυνατότητα να συμπυκνωθούν τα διδάγματά της σε μια ολοκληρωμένη θεωρία για τη σοσιαλιστική επανάσταση και το Κόμμα. Με τα διδάγματά της αυτά, έδωσε την ιδεολογική και πολιτική βάση για τη συγκρότηση της Κομμουνιστικής Διεθνούς, για μια νέα ώθηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.

Η θεωρητική κληρονομιά της Οχτωβριανής, εμπλουτισμένη και με την πείρα των λαϊκών σοσιαλιστικών επαναστάσεων που ακολούθησαν στην πορεία, είναι πολύτιμη.

Επιβεβαιώνει στην πράξη την ορθότητα της μαρξιστικής - λενινιστικής θεωρίας για την επανάσταση, που απορρέει από την ολόπλευρη συστηματική ανάλυση του ιμπεριαλισμού, ότι αυτή ωριμάζει στην πορεία της ιστορικής εξέλιξης και ξεσπά σε μια στιγμή που καθορίζεται από ένα σύμπλεγμα ολόκληρης σειράς αντικειμενικών και υποκειμενικών αιτιών.

Οι ιμπεριαλιστές και οι κάθε είδους αποστάτες διαστρεβλώνουν ή αποσιωπούν τη σημασία της Οχτωβριανής Επανάστασης, γιατί προφανώς καταλαβαίνουν πολύ καλά πως με τη νίκη της, η θεωρία και οι ιδέες του μαρξισμού έγιναν υλική δύναμη, κινητοποίησαν και κινητοποιούν εκατομμύρια εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο, ενάντια στην εξουσία του κεφαλαίου και την αστική τάξη, νίκησαν και οργάνωσαν το δικό τους κράτος, της δικτατορίας του προλεταριάτου, την ανώτερη δηλαδή μορφή λαϊκής δημοκρατίας που έχει γνωρίσει μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα.

Αν οι Κομμουνάροι του Παρισιού τον 19ο αιώνα πήραν και κράτησαν την εργατική τους εξουσία μόλις μερικούς μήνες, η νέα έφοδος στους ουρανούς κράτησε πάνω από 7 δεκαετίες, οικοδόμησε το σοσιαλισμό, με τεράστια συνεισφορά σε όλο τον κόσμο, ξεπέρασε τα όρια μιας χώρας. Η μηδενιστική στάση απέναντι στο σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, η υιοθέτηση απόψεων για συνολική αποτυχία - επειδή ανακόπηκε η πορεία του - είναι στάση αντιεπιστημονική και αντιιστορική, οδηγεί σε αδιέξοδους δρόμους.

Οχι, σύντροφοι. Ο σοσιαλισμός οικοδομήθηκε, αναπτύχθηκε, έβαλε στο δρόμο λύσης τους μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Δεν έγινε, όμως, δυνατό, για μια σειρά λόγους, να αναδείξει και κυρίως να απελευθερώσει σε όλη την πορεία οικοδόμησής του τις εγγενείς δυνατότητες για συνεχή ανάπτυξη και τελειοποίηση, για εδραίωσή του στην πάλη με το καπιταλιστικό σύστημα. Αυτό, όμως, σε καμιά περίπτωση δεν αναιρεί τη συνεισφορά και το ρόλο του σοσιαλιστικού συστήματος, όπως αυτό διαμορφώθηκε τον 20ό αιώνα, ανεξάρτητα από ελλείψεις, αδυναμίες και λάθη που εμφανίστηκαν σε αυτή τη δύσκολη πορεία.

Αυτό που σηματοδότησε η Οχτωβριανή Επανάσταση και είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, είναι ότι το μέλλον της ανθρωπότητας είναι ο σοσιαλισμός. Είναι το σύστημα που μέσα στην ιστορική κοινωνική εξέλιξη θα δημιουργήσει τις νέες κοινωνικές σχέσεις, τις σοσιαλιστικές, έχοντας στο επίκεντρο της προσοχής του τον άνθρωπο και την εκπλήρωση όλων των αναγκών του.

Τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού προβάλλουν πιο αποκαλυπτικά

Σήμερα που εξελίσσεται σε μεγαλύτερο βάθος η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα στην οικονομία, στις εργασιακές σχέσεις, στην κοινωνική πολιτική, παντού, τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού για τον εργαζόμενο άνθρωπο προβάλλουν πιο αποκαλυπτικά. Δέστε το παράδειγμα της Κοινωνικής Ασφάλισης που είναι και σημερινό, είναι στην επικαιρότητα στη χώρα μας, αλλά και σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.

Στη Σοβιετική Ενωση οι κοινωνικές ασφαλίσεις στηρίζονταν στις αρχές που διατύπωσε ο Λένιν και αναπτύχθηκαν στη συνέχεια. Συμπεριλάμβαναν όλους τους εργάτες, υπαλλήλους, αγρότες. Πραγματοποιούνταν χωρίς καμιά κράτηση από τους μισθούς των εργαζομένων. Χαρακτηρίζονταν από πολυμορφία και από συστηματική άνοδο της κοινωνικής ασφάλισης. Παράλληλα με την υλική εξασφάλιση, επεδίωκαν τη σταθεροποίηση της υγείας των εργαζομένων και την αύξηση της αποδοτικότητας της κοινωνικής εργασίας. Η διεύθυνσή τους ήταν πολύ δημοκρατικά οργανωμένη και ασκούνταν από τα συνδικάτα. Βασικές μορφές εξασφάλισης και υπηρεσιών ήταν οι συντάξεις, τα επιδόματα, η δωρεάν είσοδος σε σανατόρια, κέντρα και οίκους ανάπαυσης, κατασκηνώσεις νέων, ιδρύματα προληπτικής περίθαλψης, θεραπευτικής διατροφής, τουριστικά κέντρα, εξοχικά, αναρρωτήρια και άλλα. Ειδικά μέτρα προστασίας υπήρχαν για τις εργαζόμενες γυναίκες, μητέρες κ.λπ. Πληθώρα τέτοιων παραδειγμάτων θα μπορούσαμε να αναφέρουμε αν είχαμε χρόνο.

Θεμελιακή η αναγνώριση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, με τα λάθη και τις παρεκκλίσεις της

Η ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη αποτελεί μια προσωρινή ήττα του σοσιαλισμού, που έκανε τα πρώτα του βήματα και άνοιγε πρωτόγνωρους δρόμους σε ένα εξαιρετικά δυσμενή διεθνή περίγυρο. Η πάλη των τάξεων δεν τέλειωσε. Δεν εξαλείφθηκε η σοσιαλιστική επαναστατική προοπτική, όπως διατείνονται οι διάφοροι ιδεολογικοί και πολιτικοί εκπρόσωποι της αστικής τάξης, οι οπαδοί του «τέλους της Ιστορίας». Η ήττα είναι προσωρινή. Ο 21ος αιώνας θα φέρει νέες επαναστατικές νίκες.

Θεωρούμε θεμελιακό ζήτημα την αναγνώριση ότι στις χώρες αυτές εξελισσόταν σοσιαλιστική οικοδόμηση, με τις αδυναμίες, τα λάθη και τις παρεκκλίσεις της και δεν επρόκειτο για κάποιο «νέο εκμεταλλευτικό σύστημα» ή μια «μορφή κρατικού καπιταλισμού», όπως ισχυρίζονται διάφορα οπορτουνιστικά ρεύματα στο εργατικό κίνημα. Υπήρχε σοσιαλιστική ιδιοκτησία και υποταγμένη σε αυτήν συνεταιριστική ιδιοκτησία, κεντρικός σχεδιασμός και εργατική εξουσία, η οποία όμως σταδιακά έχασε τα επαναστατικά χαρακτηριστικά της και μετατράπηκε σε αντεπαναστατική.

Η μέχρι τώρα μελέτη των εξελίξεων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η οπορτουνιστική διάβρωση του Κόμματος και ο εκφυλισμός του χαρακτήρα της εξουσίας έθεσαν σε πορεία διάβρωσης τη σοσιαλιστική κοινωνική ιδιοκτησία και τον κεντρικό σχεδιασμό μέχρι την ανατροπή τους. Δεν έγινε άμεσα ορατός ο σταδιακός εκφυλισμός του επαναστατικού εργατικού χαρακτήρα της εξουσίας, με αποτέλεσμα η όλη διαδικασία να δίνει την εντύπωση κατάρρευσης της εργατικής εξουσίας και όχι σταδιακής μετάβασης της κομματικής και κρατικής ηγεσίας από τον οπορτουνισμό στην αντεπανάσταση.

Η κοινωνική επανάσταση εκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης

Η σοσιαλιστική κοινωνία είναι μεταβατική κοινωνία. Είναι ατελής, μη ολοκληρωμένος, ανώριμος κομμουνισμός. Είναι η πρώτη φάση του κομμουνιστικού κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού, που κινείται προς την ανώτερη φάση του. Δε συμφωνούμε με την αντίληψη που προβάλλεται από ορισμένους μαρξιστές, ότι ο σοσιαλισμός είναι ένας «αυτόνομος σχηματισμός» ή με την αντίληψη άλλων που προσδίδουν μακροχρόνια αυτοτελή χαρακτηριστικά στη μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Η σοσιαλιστική κοινωνία φέρνει ισχυρά τα σημάδια της καπιταλιστικής κοινωνίας από την οποία προέκυψε, σε όλα τα επίπεδα, σε κάθε σχέση και εκδήλωσή της: Οικονομική, πνευματική, ηθική.

Η σοσιαλιστική οικοδόμηση είναι πάλη για την αλλαγή των σχέσεων παραγωγής, για αναδιοργάνωση όχι μόνο των οικονομικών σχέσεων αλλά και των ιδεολογικών, πολιτιστικών κ.λπ., δηλαδή όλων των κοινωνικών σχέσεων.

Με αυτή την έννοια, η κοινωνική επανάσταση εκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και δεν περιορίζεται στην κατάληψη της εξουσίας ή στη διαμόρφωση μόνο της αρχικής της οικονομικής βάσης. Στο σοσιαλισμό εξαλείφεται η ταξική εκμετάλλευση, αλλά όχι και κάθε κοινωνική ανισότητα και διαστρωμάτωση, κάθε μορφή ατομικής ή ομαδικής ιδιοκτησίας, κάθε μορφής διείσδυσης καπιταλιστικών σχέσεων όπως με το ξένο κεφάλαιο. Φυσικά, αυτό έχει αντανάκλαση στη συνείδηση, στις αντιλήψεις, στη στάση ζωής, που οπωσδήποτε επηρεάζονται και από τους μηχανισμούς που διαθέτει ο ιμπεριαλισμός.

Ο ρόλος του ΚΚ στη σοσιαλιστική οικοδόμηση

Η πάλη για τη θεμελίωση και ανάπτυξη της νέας κοινωνίας καθοδηγείται από την επαναστατική εργατική εξουσία με επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα, που αξιοποιεί τους νόμους κίνησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Από εδώ απορρέει και ο ανώτερος ρόλος του υποκειμενικού παράγοντα σε σχέση με όλους τους προηγούμενους κοινωνικοοικονομικούς σχηματισμούς. Η επιστημονικότητα και ταξικότητα της πολιτικής του ΚΚ είναι απαραίτητη προϋπόθεση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Στο βαθμό που χαθούν αυτά τα στοιχεία, τότε ανδρώνεται ο οπορτουνισμός, ο οποίος ολοκληρώνεται στην πορεία σε αντεπαναστατική δύναμη.

Στην πορεία οικοδόμησης του σοσιαλισμού, οι κοινωνικές ανισότητες και διαφοροποιήσεις έπρεπε να επιλύονται συνειδητά, σχεδιασμένα, προς όφελος των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής - κατανομής, να επεξεργάζονται λύσεις σε προβλήματα που για πρώτη φορά εμφανίζονταν ιστορικά και οπωσδήποτε δεν υπήρχαν έτοιμες συνταγές. Αυτό το καθήκον, βέβαια, προϋποθέτει τη συνεχή ανάπτυξη της θεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού, πρώτα απ' όλα από το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Αν η πολιτική της σοσιαλιστικής εξουσίας δεν επιλύει προς όφελος της σοσιαλιστικής οικοδόμησης τις αντιθέσεις που εμφανίζονται, είναι δυνατόν αυτές να εξελιχθούν σε ανταγωνισμούς - όπως έδειξε η πείρα - και να εκδηλωθούν με τη μορφή κρίσης, ενώ μπορούν να αποτελέσουν το έδαφος για την καλλιέργεια παθητικότητας, δυσφορίας, διαμαρτυρίας, ανάπτυξης αντισοσιαλιστικών στοιχείων, κάτω από την επίδραση και του ιμπεριαλισμού, που συνεχώς τους προσφέρει πλήρη στήριξη.

Η πάλη του νέου με το παλιό στο σοσιαλισμό

Ενα κρίσιμο ερώτημα είναι εάν στη σοσιαλιστική κοινωνία ενυπάρχουν στοιχεία και κοινωνικού πισωγυρίσματος. Η απάντηση που δίνει το Κόμμα μας με βάση την πείρα, πλέον, είναι καταφατική. Πρωταρχικά τέτοια στοιχεία πισωγυρίσματος υπάρχουν στην οικονομία, στις σχέσεις παραγωγής - κατανομής.

Στο πεδίο της οικονομίας, η πάλη νέου - παλιού παίρνει τη μορφή της πάλης για την ολοκληρωμένη επικράτηση και ανάπτυξη της κοινωνικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και του σχεδιασμού της παραγωγής και κατανομής, έναντι κάθε μορφής ατομικής ιδιοκτησίας και του αυθορμητισμού των αγοραίων σχέσεων.

Στο σοσιαλισμό, ηγετικό ρόλο θα πρέπει να παίζει η τάση ενδυνάμωσης της κοινωνικής ιδιοκτησίας και του σχεδιασμού. Μόνο έτσι η σοσιαλιστική κοινωνία θα μπορεί να αναπτύσσεται σε ανοδική γραμμή. Εάν κυριαρχήσει η τάση αποδυνάμωσής τους, τότε η σοσιαλιστική οικοδόμηση μπορεί να αναστραφεί και να παλινδρομήσει σε ξεπερασμένες ιστορικά μορφές. Η πάλη αυτών των δύο τάσεων εκφράζεται σε μια σειρά δύσκολων από θεωρητική και πρακτική άποψη ζητημάτων.

Για παράδειγμα, πάνω στο πρόβλημα των εμπορευματοχρηματικών σχέσεων στο σοσιαλισμό, δηλαδή αν υφίσταται, με ποια μορφή και σε ποια έκταση ο νόμος της αξίας κατά τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, διεξαγόταν διαπάλη καθ' όλη τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Ανάλογα με τις θεωρητικές απαντήσεις που υιοθετούνταν, δίνονταν και οι πρακτικές λύσεις: Και για τις μορφές σοσιαλιστικής ιδιοκτησίας (π.χ. περί «αυτοτέλειας των επιχειρήσεων») και στις επιλογές του κεντρικού σχεδιασμού (π.χ. στην αναλογική σχέση μεταξύ των τομέων της παραγωγής, αν θα δοθεί προτεραιότητα στην υποδιαίρεση 1, της παραγωγής δηλαδή μέσων παραγωγής, ή στην υποδιαίρεση 2, της παραγωγής δηλαδή μέσων κατανάλωσης), στο ρόλο του κεντρικού σχεδίου ως μηχανισμού διεύθυνσης της οικονομίας γενικά, των κλάδων, των επιχειρήσεων κ.λπ., καθώς και σε ζητήματα κατανομής των προϊόντων της παραγωγής (μισθοί, κίνητρα, τιμές προϊόντων κ.λπ.).

Χρησιμοποιήθηκαν ως λύσεις τρόποι και μέσα που ανήκαν στο παρελθόν

Σήμερα, διαπιστώνουμε ότι αντί η πολιτική να εναρμονίζει τις σχέσεις παραγωγής προς το νέο επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, με την άνοδο του κοινωνικού χαρακτήρα της ιδιοκτησίας, την τελειοποίηση του σχεδιασμού και του εργατικού κοινωνικού ελέγχου, κινήθηκε σε αντίθετη κατεύθυνση. Χρησιμοποιήθηκαν, ως λύσεις στα προβλήματα που ανέκυπταν στην οικονομία, τρόποι και μέσα που ανήκαν στο παρελθόν, όπως είναι το πέρασμα στην ιδιοκτησία των συνεταιρισμών μέσων παραγωγής του σοσιαλιστικού τομέα, επιχειρηματικά κίνητρα, αυτονόμηση των επιχειρήσεων από τον κεντρικό σχεδιασμό κ.ά.

Αντί να ενισχύεται η σοσιαλιστική τάση, δηλαδή η κοινωνική ιδιοκτησία και ο κεντρικός σχεδιασμός, η εργατική συμμετοχή στην οργάνωση της εργασίας, ο εργατικός έλεγχος από κάτω προς τα πάνω, από ένα σημείο και πέρα, άρχισε να δυναμώνει η αντίστροφη τάση, με την αντίστοιχη οπωσδήποτε επίδραση και στο επίπεδο της συνείδησης.

Ως σημείο στροφής, εδώ, ξεχωρίζει το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η διαπάλη δεν διεξαγόταν και πριν και ότι συνεχίστηκε και μετά. Εκ του αποτελέσματος, προκύπτει ότι οι επιλογές που εφαρμόσθηκαν τότε δεν έλυσαν προβλήματα. Η όλο και μεγαλύτερη ανάμειξη των στοιχείων της αγοράς στην άμεσα κοινωνική παραγωγή του σοσιαλισμού, τον αποδυνάμωνε.

Οδήγησε σε πτώση της δυναμικής της σοσιαλιστικής ανάπτυξης, ενισχύθηκε το βραχυπρόθεσμο ατομικό και το ξεχωριστό, κατά ομάδα συμφέρον, σε βάρος των γενικών συμφερόντων του συνόλου της κοινωνίας. Δημιουργήθηκε στην πορεία το κοινωνικό έδαφος για να ανδρωθεί και να επικρατήσει τελικά η αντεπανάσταση με όχημά της την περεστρόικα.

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι στη σοσιαλιστική κοινωνία δεν εξαλείφονται οι κίνδυνοι ανάπτυξης παρεκκλίσεων. Πέραν του ιμπεριαλιστικού περίγυρου, παραμένουν εμπορευματικές - χρηματικές σχέσεις, οι κοινωνικές διαφορές σε όλη την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Σε θεωρητικό επίπεδο σταδιακά κυριάρχησαν οι θεωρίες της «σοσιαλιστικής εμπορευματικής παραγωγής», του «σοσιαλισμού με αγορά», η θεωρητική αποδοχή του νόμου της αξίας ως νόμου του κομμουνιστικού τρόπου παραγωγής που λειτουργεί και στη φάση της αναπτυγμένης σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Παράλληλα, ο υποκειμενισμός στην εκτίμηση της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης ως «αναπτυγμένου σοσιαλισμού» και η ανάπτυξη του οπορτουνισμού εκφράστηκαν και στις αλλαγές που έγιναν στο Σύνταγμα του 1977, όπου θεσμοθετήθηκε το «παλλαϊκό κράτος» και το «παλλαϊκό κόμμα». Η θεωρία του «παλλαϊκού κράτους» επέδρασε παραπέρα στην αλλοίωση των χαρακτηριστικών του κράτους, στην υποβάθμιση του ρόλου της εργατικής τάξης. Αλλοίωσε και το χαρακτήρα της σοσιαλιστικής δημοκρατίας, ενώ ο προσδιορισμός του κόμματος ως «παλλαϊκού», οδήγησε σε αλλοίωση του εργατικού χαρακτήρα του. Αδυνάτισε σταδιακά και τελικά εξαφανίστηκε ο έλεγχος του κόμματος από τις εργατικές δυνάμεις. Παραβιάστηκε η αρχή της ισότητας των κομμουνιστών. Διαμορφώθηκαν συνθήκες, για να αναπτυχθεί καριερισμός των στελεχών.

Στη δεκαετία του 1980, σε πολιτικό επίπεδο, νέα οπορτουνιστική επιλογή αποτέλεσαν οι αποφάσεις του 27ου Συνεδρίου (1986) και η ψήφιση του νόμου (1987) που κατοχύρωνε και θεσμικά τη νομιμοποίηση των καπιταλιστικών σχέσεων, κάτω από την αποδοχή της πολυμορφίας των σχέσεων ιδιοκτησίας. Στις αρχές του 1990 ταχύτατα εγκαταλείφθηκε και η παλιά σοσιαλδημοκρατική προσέγγιση περί «οικονομίας της σχεδιοποιημένης αγοράς» υπέρ της θέσης για «οικονομία της ρυθμιζόμενης αγοράς» και στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από την «οικονομία της ελεύθερης αγοράς».

Αξίζει εδώ να υπενθυμίσουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από άρθρο του Ερνέστο Τσε Γκεβάρα: «... Ο συγκεντρωτικός σχεδιασμός είναι τρόπος ύπαρξης της σοσιαλιστικής κοινωνίας, η κατηγορία που την ορίζει και το σημείο όπου η συνείδηση του ανθρώπου κατορθώνει επιτέλους να συνθέσει και να κατευθύνει την οικονομία προς το στόχο της, την πλήρη απελευθέρωση του ανθρώπινου όντος μέσα στα πλαίσια της κομμουνιστικής κοινωνίας».

Η επίδραση των αρνητικών εξελίξεων στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα και τη στρατηγική του

Η ιμπεριαλιστική περικύκλωση του σοσιαλιστικού συστήματος αποτέλεσε ισχυρό ενισχυτή των εσωτερικών προβλημάτων και αντιθέσεων. Οδηγούσε σε αποφάσεις που δυσκόλευαν τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Η κούρσα των εξοπλισμών απορροφούσε ένα μεγάλο μέρος από τους πόρους της Σοβιετικής Ενωσης.

Η γραμμή της «ειρηνικής συνύπαρξης», όπως αναπτύχθηκε κυρίως στο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, επέτρεψε την καλλιέργεια ουτοπικών αντιλήψεων ότι είναι δυνατόν ο ιμπεριαλισμός να παραιτηθεί από τον πόλεμο και τα στρατιωτικά μέσα.

Στη διαμόρφωση του παγκόσμιου συσχετισμού δυνάμεων έπαιξαν σοβαρό ρόλο οι εξελίξεις στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα (ΔΚΚ), ζητήματα στρατηγικής του.

Η διάλυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1943 σηματοδότησε την απουσία κέντρου επεξεργασίας επαναστατικής στρατηγικής απέναντι στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Παρότι ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος διαμόρφωσε συνθήκες όξυνσης των ταξικών αντιθέσεων, η αντιφασιστική πάλη οδήγησε στην ανατροπή της αστικής εξουσίας μόνο σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με την καθοριστική συμβολή του Κόκκινου Στρατού. Στην καπιταλιστική Δύση, τα ΚΚ δεν μπόρεσαν να επεξεργαστούν στρατηγική μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου ή του απελευθερωτικού αγώνα σε πάλη για την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας. Μετά τη λήξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου φάνηκε η έλλειψη οργανωτικής σύνδεσης των ΚΚ για τη διαμόρφωση αυτοτελούς στρατηγικής απέναντι στην ενιαία στρατηγική του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Οι Διεθνείς Διασκέψεις που γίνονταν στη συνέχεια δεν κατόρθωσαν να συμβάλουν στην ιδεολογική ενότητα και στη χάραξη επαναστατικής στρατηγικής.

Η πολιτική συνεργασία σειράς ΚΚ με τη σοσιαλδημοκρατία εντασσόταν στη στρατηγική της προοδευτικής αντιμονοπωλιακής διακυβέρνησης, μια μορφή σταδίου που εκφράστηκε και με κυβερνήσεις διαχείρισης του καπιταλισμού, ιδιαίτερα στις χώρες της Ευρώπης.

Μέσα στα κορυφαία καθήκοντά μας η αποκατάσταση της αλήθειας για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση

Το Κόμμα μας διδάσκεται από τις αδυναμίες και τα λάθη του κατά το παρελθόν, όπως είναι η έλλειψη θεωρητικής και πολιτικής ετοιμότητας να κρίνει έγκαιρα την εξέλιξη της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ.

Θεωρούμε ότι αποτελεί ευθύνη και δικαίωμα του κάθε ΚΚ να μελετά τα θεωρητικά θέματα του σοσιαλισμού, να εκτιμά την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, να αντλεί διδάγματα για το μέτωπο με τον οπορτουνισμό σε διεθνές επίπεδο, να προετοιμάζει τις κομματικές και γενικότερα τις ταξικές δυνάμεις για την εξήγηση της ταξικής πάλης διεθνώς, την επιστημονική και ταξική εξήγηση των πισωγυρισμάτων στην κοινωνική κίνηση και εξέλιξη. Με αυτό το διεθνιστικό και κομμουνιστικό πνεύμα προσπαθούμε να παρακολουθούμε και τις σημερινές εξελίξεις σε χώρες όπως στην Κίνα, στο Βιετνάμ, στην Κούβα, άλλες χώρες.

Η επιστημονική εξήγηση και υπεράσπιση της προσφοράς του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα αποτελεί στοιχείο ενίσχυσης της επαναστατικής στρατηγικής του κομμουνιστικού κινήματος.

Η μελέτη των αντιθέσεων και αντιφάσεων, των υποκειμενικών λαθών της όλης ιστορικής κίνησης είναι διαδικασία ανάπτυξης της θεωρίας του σοσιαλισμού - κομμουνισμού, από την οποία θα προκύψει ιδεολογική και πολιτική αναζωογόνηση και υπεροχή του κομμουνιστικού κινήματος για νέα έφοδο και οριστική νίκη. Μέσα στα κορυφαία καθήκοντά μας σήμερα, είναι να αποκατασταθεί στα μάτια των εργαζομένων η αλήθεια για το σοσιαλισμό του 20ού αιώνα, χωρίς εξιδανικεύσεις, αντικειμενικά και απαλλαγμένη από τις συκοφαντίες της αστικής τάξης, που βασίζονται και στις καταστροφές που έφερε η αντεπανάσταση.

Ο 21ος αιώνας θα φέρει την οριστική ανατροπή του καπιταλισμού

Ο καπιταλισμός μπορεί να είναι ακόμα σήμερα ισχυρός, δεν είναι όμως παντοδύναμος. Οι λαοί είναι δυνατοί, όταν αγωνίζονται με σωστή στρατηγική. Ατενίζουμε με αισιοδοξία τον 21ο αιώνα.

Ο 20ός αιώνας άρχισε με τη μεγαλύτερη έφοδο των προλεταρίων όλων των εποχών και τέλειωσε με την προσωρινή ήττα τους. Ο 21ος αιώνας θα φέρει νέες εφόδους και επαναστατικές νίκες, την οριστική και αμετάκλητη, αυτή τη φορά, ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Το φάντασμα του σοσιαλισμού, του κομμουνισμού, των ηγετών της Κομμουνιστικής Διεθνούς και του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» Μαρξ και Ενγκελς, του ηγέτη της Οχτωβριανής Επανάστασης και της ανάπτυξης του μαρξισμού στο στάδιο του ιμπεριαλισμού, Λένιν, του ηγέτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, Στάλιν, και τόσων άλλων ηγετών του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, στοιχειώνει και σήμερα τα ματωμένα όνειρα των αστών, σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης.

Ας γίνουμε πιο αποφασιστικά ο μόνιμος εφιάλτης τους.

Σήμερα, υπάρχει η δυνατότητα να γίνει πιο ουσιαστική, συστηματική και σε βάθος ιδεολογική δουλειά, να ανέβει σε ψηλότερα επίπεδα η μαρξιστική μόρφωση εργατών, υπαλλήλων, νέων επιστημόνων, μαθητών, φοιτητών, που μαζί με την καθημερινή πείρα της ταξικής πάλης που αναπτύσσεται, θα ισχυροποιήσει αποφασιστικά το Κόμμα και τη Νεολαία του.

Και ακριβώς επειδή θέλουμε να τα αλλάξουμε όλα, να ανατρέψουμε τον καπιταλισμό και να οικοδομήσουμε το νέο κόσμο, το σοσιαλισμό, γι' αυτό και είμαστε πιο αποτελεσματικοί και στην πάλη του σήμερα, για τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων στις χώρες μας.