Δευτέρα 10 Ιουνίου 2013

ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ: Ο Μαρξ και η ''Νέα Εφημερίδα του Ρήνου'' (1848 - 1849) (Ι)

Για την εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος

«...Μας χρειάζεται κατά πρώτο λόγο μια εφημερίδα. Χωρίς αυτή είναι αδύνατο να διεξάγεται συστηματική, βασισμένη σε αρχές και ολόπλευρη προπαγάνδα και ζύμωση, πράγμα που αποτελεί μόνιμο και κύριο καθήκον της σοσιαλδημοκρατίας γενικά και ένα εξαιρετικά επιτακτικό καθήκον της σημερινής στιγμής, τώρα που μέσα στα πιο πλατιά στρώματα του πληθυσμού έχει ξυπνήσει το ενδιαφέρον για την πολιτική, για τα ζητήματα του σοσιαλισμού... Ο ρόλος όμως της εφημερίδας δεν περιορίζεται μόνο στη διάδοση ιδεών, μόνο στην πολιτική διαπαιδαγώγηση και την προσέλκυση πολιτικών συμμάχων. Η εφημερίδα δεν είναι μόνο συλλογικός προπαγανδιστής και συλλογικός διαφωτιστής, μα και συλλογικός οργανωτής...».(Β. Ι. Λένιν, «Από πού να αρχίσουμε», Απαντα, Τόμος 5 σελ.... )

Από την περίοδο αυτή που ο Λένιν έγραψε αυτά για την εφημερίδα του Κόμματος, δίνοντάς της το χαρακτήρα που πρέπει να έχει, το ρόλο της στην κομματική δράση, το περιεχόμενό της, όλα αυτά τα στοιχεία έχουν αναπτυχθεί στο έπακρο, έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις. Και αυτό οφείλεται στους παράγοντες που καθορίζουν τις εξελίξεις και τη διαπάλη στις σύγχρονες συνθήκες του καπιταλισμού που βρίσκεται στο ανώτατο μονοπωλιακό του στάδιο, στην εποχή του ιμπεριαλισμού, εποχή της σοσιαλιστικής επανάστασης. Το καθήκον του Κομμουνιστικού Κόμματος να προετοιμάζει τον υποκειμενικό παράγοντα, δηλαδή να δρα για τη συγκέντρωση των δυνάμεων της επανάστασης σε συνθήκες μη επαναστατικής κατάστασης είναι αφάνταστα πιο σύνθετο απ' ό,τι στις αρχές του 20ού αιώνα. Η αντεπανάσταση, η προσωρινή ήττα του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος έχει πολλαπλασιάσει τις δυσκολίες απέναντι σε έναν αντίπαλο που μοιάζει ανίκητος αλλά δεν είναι. Σ' αυτές, λοιπόν, τις συνθήκες, αποκτούν τεράστια σημασία όλα τα χαρακτηριστικά που έδινε ο Λένιν στην εφημερίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Η αναγκαιότητα της ύπαρξης εφημερίδας του Κομμουνιστικού Κόμματος ως οργάνου της Κεντρικής Επιτροπής πηγάζει πρώτ' απ' όλα από την αναγκαιότητα της καθημερινής ενιαίας δράσης του Κόμματος με τη στρατηγική του. Επομένως, απαιτείται καθημερινά η εξασφάλιση της ικανότητας να δουλεύουμε ενιαία με την πολιτική γραμμή στον ίδιο στόχο, για την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, για την οικοδόμηση του Κόμματος, πιάνοντας επαφές, χτίζοντας γερές Οργανώσεις. Να δουλεύουμε για τον απεγκλωβισμό, τη χειραφέτηση από την αστική ιδεολογία και πολιτική, από τον οπορτουνισμό, την απόσπαση από τα άλλα κόμματα, εργατών και εργατριών, αλλά και δυνάμεων από τους φτωχούς αγρότες και αυτοαπασχολούμενους, την οργάνωσή τους στο ταξικό κίνημα, τη σύνδεση αυτής της δουλειάς με το μπόλιασμα του εργατικού, του λαϊκού κινήματος με αντιμονοπωλιακά, αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά, με την οργάνωση της λαϊκής συμμαχίας που θα συγκρουστεί με τον ταξικό αντίπαλο θα τον ανατρέψει από την εξουσία, θα εγκαθιδρύσει την εργατική εξουσία για να οικοδομήσει το σοσιαλισμό - κομμουνισμό. Που σημαίνει δράση στο έδαφος του καπιταλισμού, στις σημερινές αντίξοες συνθήκες, από το Κομμουνιστικό Κόμμα για να προετοιμάζεται ο υποκειμενικός παράγοντας. Και δεν ξεχωρίζει, ίσα - ίσα συνδέεται διαλεκτικά, η πάλη για τα άμεσα προβλήματα με την προοπτική της διεξόδου στο ζήτημα της εξουσίας, που προβάλλει και παλεύει το ΚΚΕ. Η δράση για τη συγκρότηση της συμμαχίας γίνεται στο έδαφος της πάλης για τα λαϊκά προβλήματα με πολιτική, περιεχόμενο και προσανατολισμό την πάλη ενάντια στα μονοπώλια, ενάντια στο κεφάλαιο. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος που να βοηθά στη συσπείρωση δυνάμεων σε αγώνες που να αναδείχνουν και να χτυπούν τη ρίζα των προβλημάτων, να συμβάλλει στη ματαίωση χειρότερων μέτρων, στη σχετική βελτίωση της ζωής, στη συνειδητοποίηση της διεξόδου σε όφελος της εργατικής τάξης και των αυτοαπασχολούμενων, των φτωχών αγροτών, όλων όσους τσακίζουν τα μονοπώλια και η εξουσία τους.

Αρα σ' αυτό το έδαφος, δρα για την ταξική ενότητα της εργατικής τάξης σε αντικαπιταλιστική κατεύθυνση, στην ενδυνάμωση του ρόλου της ως κοινωνικής δύναμης που θα τραβά στη Λαϊκή Συμμαχία και τ' άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα ενάντια στα μονοπώλια.

Απ' αυτήν την άποψη, οι κομμουνιστές, στελέχη και μέλη και βεβαίως οι οπαδοί μας δε φτάνει να ξέρουμε γενικά το σκοπό μας, αλλά και να είμαστε σε θέση να εκλαϊκεύουμε πειστικά το σχέδιό μας, να καθοδηγούμε με βάση αυτό, σε κάθε φάση του αγώνα και τώρα που ακόμα δεν υπάρχει επαναστατική κατάσταση, ακόμα και αν αύριο παλεύουμε κάτω από πιο δύσκολες συνθήκες.

Στις σύγχρονες συνθήκες, μπροστά στο Κομμουνιστικό Kόμμα, υψώνονται νέες, ακόμα μεγαλύτερες, απαιτήσεις του ιδεολογικού αγώνα, της πάλης των ιδεών μέσα στις γραμμές του κινήματος, η ανάγκη, δίπλα στο βασικό στόχο να αδυνατίσουν οι αστικές αντιλήψεις και τα αστικά ιδεολογήματα, να δεχτεί ιδεολογικοπολιτικό πλήγμα ο οπορτουνισμός. Ο Λένιν ήταν φανατικός πολέμιος του οπορτουνισμού. Την πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό στη Ρωσία, τη θεωρούσε θεμελιακό ζήτημα για την οργάνωση του επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης. Ταυτόχρονα, θεωρούσε ως έναν από τους θεμελιακούς όρους για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης την αδιάλλακτη πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό μέχρι την ήττα του.

Σήμερα, η καθημερινή μας δράση για την οργάνωση της ταξικής πάλης γίνεται σε ανομοιόμορφες από την άποψη της πείρας, της ταξικής πολιτικής συνείδησης, εργατικών δυνάμεων, ή ακόμη και από την άποψη διαφορετικών συμφερόντων, αφού επιδιώκουμε την κοινή δράση με τμήματα μικροαστικών στρωμάτων που αντικειμενικά έχουν συμφέρον από την ανατροπή των μονοπωλίων για το τράβηγμά τους στην ταξική πάλη. H είσοδος στον αγώνα νέων λαϊκών μαζών, με μειωμένη ή και με ελάχιστη κοινωνική και πολιτική πείρα, πρέπει να στηρίζεται με την έντονη ιδεολογικοπολιτική παρέμβαση του Kόμματος. H πάλη των ιδεών πρέπει να διαποτίζει την πρακτική δράση και να αποκτά και προτεραιότητα στους μισθωτούς εργαζόμενους, στο χώρο δουλειάς και κατοικίας.

H μάχη των ιδεών είναι προϋπόθεση οργάνωσης των εργατικών, των λαϊκών δυνάμεων. H ιδεολογική αντεπίθεση παίζει σήμερα, περισσότερο από πριν, ρόλο οργανωτικού παράγοντα στην αφύπνιση λαϊκών μαζών, πριν απ' όλα εργατοϋπαλλήλων, μισθωτών, της νέας βάρδιας της εργατικής τάξης, της νεολαίας, αλλά και των φτωχών αγροτών και αυτοαπασχολουμένων, ως σύμμαχοι των εργατών.

Η εξασφάλιση, επομένως, της ενιαίας δράσης στις σύγχρονες συνθήκες του καπιταλισμού, με όλη τη συνθετότητα των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων, άρα και τη συνθετότητα της κομματικής δουλειάς και των καθημερινών καθηκόντων, είναι αδύνατο να πραγματοποιείται χωρίς την καθημερινή μελέτη και διάδοση της εφημερίδας, οργάνου της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος, του «Ριζοσπάστη».

Το περιεχόμενο της εφημερίδας αντανακλά την καθημερινή εξελισσόμενη κοινωνικοπολιτική και οικονομική πραγματικότητα στη χώρα μας και διεθνώς, γενικά αλλά και τα διάφορα μέτωπα πάλης, μέσα από τη διεισδυτική ματιά στη ζωή της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Δεν είναι μόνο η γενική ιδεολογικοπολιτική αντιπαράθεση με την αστική ιδεολογία και πολιτική και τον οπορτουνισμό. Αλλά η καταγραφή, η αποκάλυψη και ο σχολιασμός των συνθηκών που δουλεύει η εργατική τάξη στους τόπους δουλειάς και στους κλάδους, στις εργατογειτονιές. Εκεί που αλλάζει ο συσχετισμός σε κατεύθυνση ριζοσπαστική. Επίσης, ρίχνουμε το βάρος εκεί που δουλεύουν και ζουν οι σύμμαχες κοινωνικές δυνάμεις της εργατικής τάξης, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι φτωχοί αγρότες, αλλά και οι νέοι και οι γυναίκες των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Και εκεί βεβαίως που σπουδάζουν τα παιδιά του λαού. Και όχι μόνον στα άμεσα στενά δικά τους προβλήματα, αλλά και στα γενικότερα, έτσι που να επιδρούμε, ώστε να ωριμάζει η συνείδηση για την αναγκαιότητα της ταξικής ενότητας δράσης της εργατικής τάξης, της κοινωνικής συμμαχίας ενάντια στον κοινό αντίπαλο, αλλά και για τη δική τους πολιτική διεξόδου, την εργατική, λαϊκή εξουσία.

Βεβαίως, καθημερινά στην εφημερίδα γίνεται συστηματική προσπάθεια για την ανάδειξη των προβλημάτων των εργαζομένων, η αποκάλυψη των αιτιών τους, η ανάδειξη του ταξικού αντίπαλου, η αποκάλυψη του ρόλου του οπορτουνισμού μέσα από τη δική του πολιτική σε όλ' αυτά τα ζητήματα, μέσα στο κίνημα, στην ταξική πάλη εκεί που η ιδεολογικοπολιτική διαπάλη συμβάλλει στο να ωριμάζει η ταξική συνείδηση, συμβάλλοντας στην αλλαγή συσχετισμού δυνάμεων. Η εφημερίδα δίνει καθημερινά, επιχειρήματα, αναδεικνύει πτυχές της διαπάλης, δίνει εφόδια για δράση.

Η ανάδειξη αυτών των ζητημάτων, επομένως, καθημερινά πρέπει να γίνεται υπόθεση συστηματικής δουλειάς με την εφημερίδα μέσα στους τόπους δουλειάς, στις εργατογειτονιές, στα πανεπιστήμια, στα μικρομάγαζα, στα χωριά κ.λπ. και συμβάλλει και στην οργάνωση στο κίνημα και στο Κόμμα, στην ανάπτυξη των ταξικών αγώνων.

Απ' αυτήν την άποψη, ο «Ριζοσπάστης», είναι το πιο αξεχώριστο όπλο με τη δράση την ατομική και τη συλλογική των κομμουνιστών κάθε μέρα. Και μας εξασφαλίζει τη δυνατότητα να δουλεύουμε πρωτόβουλα και ενιαία.

Σήμερα, επίσης, περισσότερο από ποτέ, και ενώ βρισκόμαστε σε μια εποχή πραγματικής έκρηξης όλων των μορφών των ΜΜΕ (έντυπων και ηλεκτρονικών) και της λεγόμενης πολυπληροφόρησης, η μελέτη και η διάδοση της εφημερίδας, οργάνου της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος, όχι μόνο παραμένει επίκαιρη, αλλά ίσως γίνεται πολύ πιο επιτακτική από την εποχή που πρωτοδιατυπώθηκε η άποψη για την αναγκαιότητά της και απ' αυτή τη σκοπιά της έκρηξης της πληροφόρησης.

Η λεγόμενη πολυπληροφόρηση τις περισσότερες φορές, όσον αφορά τα συμφέροντα της εργατικής τάξης, στην καλύτερη περίπτωση οδηγεί σκόπιμα στη συσκότισή τους, στη διαστρέβλωσή τους και τελικά στη διαμόρφωση κοινωνικής ψυχολογίας και συνείδησης με βάση την κυρίαρχη ιδεολογία και πολιτική. Γιατί παρουσιάζουν τα συμφέροντα και τα οράματα της αστικής τάξης με τέτοιον τρόπο σαν να πρόκειται για συμφέροντα και επιθυμίες ολόκληρου του λαού. Η εφημερίδα του Κόμματος της εργατικής τάξης καθαρίζει ιδεολογικά και πολιτικά την «ήρα από το στάρι», συμβάλλει στην αφομοίωση και ανάπτυξη της διαλεκτικής σκέψης, των κριτηρίων προσέγγισης της εξελισσόμενης πραγματικότητας, εξοπλίζει με την ιδεολογία και την πολιτική μας, ζητήματα που δεν μπορεί να λύνονται έξω από το διάβασμα και τη μελέτη, δεν μπορεί να λύνονται με την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το διαδίκτυο με την πολυπληροφόρηση, όσο και αν και αυτά τα Μέσα, το καθένα με το χαρακτήρα του, συμβάλλουν στην υπόθεση της εργατικής τάξης.

Η ιδέα, για την εφημερίδα του κόμματος, το χαρακτήρα και την αποστολή της ανήκει στους Μαρξ - Ενγκλες. Οι ίδιοι, στα 1848, ίδρυσαν στην Κολωνία της Γερμανίας τη «Νέα Εφημερίδα του Ρήνου», δείχνοντας πρακτικά την αξία του επαναστατικού Τύπου και έδωσαν ένα υπόδειγμα για την ανάπτυξή του στο μέλλον.

Ηταν εποχή της επανάστασης του 1848 στη Γαλλία που επεδίωκε την εδραίωση της αστικής τάξης στην εξουσία, εποχή που ακόμη η εργατική τάξη δεν έχει χειραφετηθεί από τους αστούς, αλλά που μέσα από την πείρα της επανάστασης του Φλεβάρη του 1848, αρχίζει τα πρώτα σκιρτήματα αυτοτελούς δράσης που ωθεί στο ξέσπασμα, τον Ιούνη του 1848, προλεταριακής εξέγερσης. Ηδη, έχει ιδρυθεί από τους Μαρξ - Ενγκελς η «Ενωση Κομμουνιστών» ως διεθνές εργατικό κόμμα και έχει γραφτεί το πρώτο Πρόγραμμα Κομμουνιστικού Κόμματος, το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» από τους Μαρξ - Ενγκελς.

Την 1η Ιούνη, λοιπόν, του 1848 κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο της μεγάλης καθημερινής πολιτικής εφημερίδας «Νέα Εφημερίδα του Ρήνου». Αρχισυντάκτης της ήταν ο Καρλ Μαρξ. Κάτω από τον τίτλο υπήρχε η φράση: «Οργανο της δημοκρατίας».

Στην ουσία, η εφημερίδα αυτή ήταν το βήμα της διάδοσης της επιστημονικής κοσμοθεωρίας, ως το επίπεδο που είχαν ως τότε επεξεργαστεί οι Μαρξ - Ενγκελς, αλλά και ένα φλογερό πολιτικό όργανο για τα συμφέροντα του προλεταριάτου. Αυτό φανέρωναν τα άρθρα που έγραφαν ο Μαρξ και ο Ενγκελς, όλη η ύλη της εφημερίδας, καθώς και η υπεράσπιση της εξέγερσης των εργατών του Παρισιού που ξέσπασε τον Ιούνη του 1848.

Την ίδια περίοδο επίσης, ξέσπασε επανάσταση και στη Γερμανία.

Η «Νέα Εφημερίδα του Ρήνου» έκλεισε στις 19 του Μάη του 1849, όταν είχε επικρατήσει στη Γερμανία η αντεπανάσταση. Το τελευταίο της φύλλο (301ο) ήταν τυπωμένο ολόκληρο με κόκκινο μελάνι. Αποχαιρετώντας ο Μαρξ τους εργάτες της Κολωνίας γράφει από μέρους των συνεργατών της εφημερίδας πως «τελευταία τους λέξη θα είναι παντού και πάντοτε: Απελευθέρωση της εργατικής τάξης».

Ο Ενγκελς, 40 χρόνια μετά, δίνει παραστατικά, μέσα από το άρθρο του «Ο Μαρξ και η "Νέα Εφημερίδα του Ρήνου"», το περιεχόμενο, το χαρακτήρα και τους σκοπούς της. Το αναδημοσιεύουμε σήμερα από τα «Διαλεχτά Εργα», των Μαρξ - Ενγκελς, σελ. 379 - 389.
Επίσης, δημοσιεύουμε αποσπάσματα από το άρθρο του Β. Ι. Λένιν «Από πού ν' αρχίσουμε;». Το άρθρο είχε δημοσιευτεί στο 4ο φύλλο της «Ισκρα», το Μάη του 1901.

Επίσης, δημοσιεύουμε αποσπάσματα από το άρθρο του Β. Ι. Λένιν «Από πού ν' αρχίσουμε;». Το άρθρο είχε δημοσιευτεί στο 4ο φύλλο της «Ισκρα», το Μάη του 1901.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου